Chiều tối ngày 25 tháng 5/2020 George Floyd, người Mỹ da đen, say rượu, vào tiệm Cup foods ở thành phố Minneapolis tiểu bang Minnesota, mua một bao thuốc lá bằng một tờ 20$ giả. Chủ tiệm chạy theo đòi lại bao thuốc lá. Floyd không trả. Cảnh sát được gọi đến. Floyd bị bắt, còng tay, đặt nằm sấp trên mặt đất. Cảnh sát viên da trắng Derek Chauvin dùng đầu gối đè lên cổ Floyd ít nhất là trong 8 phút, mặc dầu Floyd kêu “tôi không thở được, tôi không thở được” khóc và gọi mẹ. Trường trình giảo nghiệm sơ bộ của pháp y cho biết không có dấu chứng chết vì ngạt thở hay chẹt cổ. Nhưng giảo nghiệm bởi chuyên gia do gia đình Floyd sau đó khẳng định rằng nguyên do tử vong là do chẹt cổ và thiếu máu lên não. Ở đây, không đi vào những chi tiết từ các nguồn khác nhau và những dữ kiện cá nhân của cả Floyd lẫn Chauvin, để xem phải trái vì đó là công việc điều tra FBI đang tiến hành cũng như kết luận của tòa án. Có thể nói dư luận đại đa số cho rằng Floyd không chết nếu không phải là người da đen. Vì thế cái chết của Floyd đã làm dấy lên một phong trào biểu tình chống đối kỳ thị chủng tộc và bạo lực cảnh sát, không phải chỉ gồm người da đen mà có cả Mỹ trắng, kéo dài nhiều ngày tại 140 thành phố. Và lan tới trước Bạch cung ngày 29 tháng 5.
Nhiều nơi đã tuyên bố tình trạng giới nghiêm. Nhiều tiểu bang đã phải gọi đến vệ binh quốc gia để giữ trât tự. Trừ rất ít các cuộc biểu tình không bạo động nhưng đa số trở thành đập phá, hủy hoại xe đậu trên đường, cướp bóc nhà hàng., tiêm buôn, khi đêm xuống.
Những cảnh tượng này, và đám đông quần chúng trước Bạch cung ồn ào có lúc gần như bạo động và có kẻ trèo lên cửa số viết trên tường nhà bộ Ngân khố, cách Bạch cung không xa hai chữ F. Trump không tránh khỏi làm ông Trump rúng động. Tối chủ nhật ông đã lên tiếng dọa nếu nhũng kẻ biểu tình trè rào vào khuôn viên Bạch cung thì sẽ được đối phó bằng “chó dữ và các võ khí độc hại như chưa từng thấy”. Tin cho biết là ông và gia đình đã được đưa xuống hầm trú ẩn Bạch cung ngày thứ sáu, khi tình hình có vẻ căng thẳng. Trong cuộc phỏng vấn với đài Fox, ông không chối bỏ việc này, nhưng giải thích là ông đã xuống thăm, xem xét “hai lần, hai lần rưỡi”, và lúng túng giải thích rằng “ở lâu hơn là xem xét, vì làm một số việc”.
Phản ứng với tin này, sáng thứ hai, ông Trump lấy một thái độ cứng rắn, gọi điện thoại chỉ trích các thống đốc tiểu bang là “yếu nhược”, thúc đẩy họ phải xử dụng vệ binh quốc gia để “làm chủ tình hình”. “Nếu cần ông sẽ đưa quân đội đến giúp”. Vệ bình quốc gia và các lực lượng võ trang của các cơ sở liên bang được dàn quanh Bạch cung. Đơn vị phản ứng khẩn cấp của Sư đoàn 82 không vận được đưa tới ứng trực tại trại Joint Base Andrews cách Washington DC vài phút trực thăng vận. Trưa thứ hai bộ trưởng tư pháp William Barr đến Bạch cung và đích thân ra lệnh thực hiện mở rộng chu vi an toàn ra quá công viên Lafayette. Một hàng rào kim loại được dựng khẩn cấp để chặn những người biểu tình,
Chiều muộn thứ hai 6 pm giờ, các phóng viên được triệu tập tại Vườn Hồng. 6.17 pm một toán đông đảo mật vụ tiến lên phía những người biểu tình. Cùng với cảnh sát cưỡi ngựa. Lựu đạn và hơi cay được tung về phía người biểu tình. 6.43 pm tại vườn hồng Trump khẳng định ông là tổng thống của “luật pháp và trật tự”. “Chính phủ sẽ chặn đứng các đám đông bạo lực. Và chặn đứng lạnh lùng”. 7 phút sau ông rời Vườn Hồng và ra cửa phía Bắc cùng với một số tùy tùng thân cận gồm bộ trưởng tư pháp Barr, bộ trưởng quốc phòng Esper, tổng tham mưu trường liên quân tướng Milley, Chánh văn phòng Bạch cung Meadows, vợ chồng Ivanka Kushner vân vân. Tới trước nhà thờ St John Episcopal ông đứng lại cầm quyển thánh kinh con gái ông đưa cho, dơ lên chụp hình rồi đi trở lại Bạch cung, không một lời phát biểu.
Đám đông còn lại buối tối quá giờ giới nghiêm bị giải tán bằng các lực lượng võ trang các loại và bởi trực thăng nhà binh bay thật thấp khiến gió quạt cho rác rưởi cát đá bắn tung lên vào người biểu tình. Sáng thứ ba người ta đọc trên tweet của ông Trump khoe khoang “DC đêm qua không có vấn đề gì, Nhiều kẻ bị bắt. Mọi việc thực hiện ngon lành bởi tất cả. Lực lượng tràn ngập. Làm chủ tình hình. Cũng thế, Minneapolis ngon lành. (Cám ơn tổng thống Trump!).
Khi được phỏng vấn là sẽ giải quyết ra sao về hai vấn đề căn bản đã khơi dậy những chống đối trên toàn quốc là kỳ thị chủng tộc và bạo lực cảnh sát, ông Trump trả lời là tại sao không hỏi ứng viên tổng thống Biden kỳ cựu nhiều năm trong chính trị. Ông chỉ mới ở địa vị tổng thống 3.5 năm. Ông chỉ nhấn mạnh đến những đốt phá, cướp bóc và khẳng định là tổng thống của trật tự và luật pháp (law and order), và “chỉ có một luật thôi”. Với trả lời này, đám cuồng mê Trump sẽ càng mê cuồng vì không cho là có kỳ thị, không có bạo lực cảnh sát, mà chỉ cần trật tự kỷ luật. Những biểu tình phản đối rồi thì sẽ qua đi. Đám bàng quan không thích không ghét thì cho rằng Trump không có chính sách giải quyết. Nhưng mà dù sao thì cũng vậy thôi vì tình hình đã vậy từ lâu rồi.
Phe nào đông, phe nào vắng. Phải chờ vài tháng nữa, cho tới kỳ bầu cử tổng thống tháng 11. Khó có thể tin vào những thống kê thăm dò, vì một là không nhất thiết chính xác, và hai là vì có những cách đặt câu hỏi và suy diễn lệch lạc để ảnh hưởng dư luận.
Bác sĩ Trần Xuân Ninh
Ngày 5 tháng 6/2020