Cho đến tối ngày thứ Bẩy 30 tháng 5/2020 có ít nhất 25 thành phố của 16 tiểu bang trên nước Mỹ đã ban hành lệnh giới nghiêm để đối phó với tình trạng gia tăng bạo động của những đoàn biểu tình phản đối cảnh sát Minneapolis chẹt cổ chết một người Mỹ da đen, George Floyd. Các cuộc biểu tình đã kéo dài năm ngày. Những người biểu tình giận dữ châm lửa đốt các xe cảnh sát, các cơ sở thương mại và một đồn cảnh sát ở phía nam thành phố Minneapolis, là căn cứ của những người cảnh sát đã giết chết George Floyd, 46 tuổi. Floyd đã dùng một tờ 20 đô la giả để vào một tiệm mua hàng. Chủ tiệm thấy tiền giả đã báo cảnh sát. Có tin cho biết Floyd trong tình trạng say rượu. Nhóm cảnh sát tới nơi gồm có Derek Chauvin, Kueng và Lane. Chauvin đã còng tay Floyd bẻ quặt ra sau lưng và vật Floyd xuống đất. Sau đó cảnh sát Kueng giữ lưng, cảnh sát Lane giữ chân, và cảnh sát Chauvin đã dùng đầu gối để đè lên đầu và cổ của Floyd. Người ta nghe thấy tiếng kêu của Floyd trong video: “tôi không thở được, tôi không thở được … Mẹ ơi…” rồi tắt. Những người qua đường đã đứng lại xem. Một phụ nữ tự xưng là một nhân viên cứu hỏa và yêu cầu Chauvin bắt mạch Floyd. Nhưng Chauvin đã giữ nguyên đầu gối đè lên cổ Floyd trong vòng 8 phút, 46 giây, bao gồm cả 3 phút sau khi Floyd đã bất động và không còn nói được nữa. Nhìn biểu kiến, Floyd đã bị đè ngộp thở chết tại chỗ. Nhưng trường trình sơ bộ của pháp y giảo nghiệm cho biết rằng không có dấu chứng của chết vì xiết cổ (strangulation) và thiếu dưỡng khí (asphyxiation). Với tường trình như vậy, người ta không tin và do đó đã có yêu cầu tiếp theo là cần mời một pháp y đứng ngoài hệ thống giảo nghiệm lại.
Cố vấn hội đồng an ninh quốc gia Robert O’Brien tuyên bố với CNN ngày 31/5 rằng. “Tôi không nghĩ là có sự kỳ thị chủng tộc hệ thống. Tôi nghĩ rằng 99,9% các nhân viên bảo vệ luật pháp của chúng ta là những người Mỹ vĩ đại, và ông thêm rằng “nhiều người là gốc Phi châu, châu Mỹ la tinh và Á châu”. Ông nói là có vài quả táo xấu, “Có vài cảnh sát xấu, kỳ thị, có những cảnh sát có thể là đã không được huấn luyện đúng mức, và cũng có những kẻ bản chất xấu cần phải loại bỏ đi”.
Tại New York, có ít nhất là hai xe cảnh sát đã bị đốt cháy bất kể cảnh sát đã bắn hơi cay và đạn cao su trong cố gắng đẩy lùi bước tiến của các đoàn biểu tình. Tại Philadelphia, các người biểu tình đã đập phá và cướp đi hàng hóa của một số cơ sở thương mại cũng như cố gắng để lật đổ bức tượng gây tranh cãi của vị cựu thị trưởng Frank Rizzo. Những người biểu tình đồng thời đã tụ tập tại tòa Bạch Ốc qua đêm thứ hai, đốt lửa và châm ngòi các hỏa pháo. Họ đòi hỏi các cảnh sát phải chấm dứt các hành động bạo lực. Họ cũng phản đối những phát biểu được xem là mang tính kỳ thị và khuyến khích bạo động của tổng thống Donald Trump.
Thực thế, ông Trump vào hôm thứ Bẩy trong một tweet gởi ra đã nói những người biểu tình nếu tấn công hàng rào bảo vệ Tòa Bạch Ốc sẽ gặp phải “những con chó dữ tợn nhất” và những “vũ khí đáng sợ nhất.” Thị trưởng Washington, D.C., Muriel Bowser (D) trong một cuộc họp báo cùng ngày ngay sau đó đã chỉ trích tweet của tổng thống Trump. Theo bà những lời bình luận của tổng thống đã đẩy xa hơn sự phân hóa và xúi dục sự bạo loạn. “Tôi nghĩ những phát biểu của tổng thống thật là thô bạo. Đề cập tới chó dữ là một sự nhắc nhở không tinh tế với người Mỹ gốc Phi Châu về những kẻ kỳ thị chủng tộc, những người đã thả chó ra cắn những người vô tội.” “Những sự tấn công này đã đánh vào nhân loại, tấn công người Mỹ đen và chúng làm thành phố của tôi bớt an toàn hơn,” bà cho biết.
Ông Trump vào hôm thứ Bẩy tuy nhiên bác bỏ những chỉ trích này và nói ông là “một người bạn và liên kết với mọi người dân Hoa Kỳ.”
Cho đến hôm thứ Năm thì đã có gần 1,400 người tại 17 thành phố trên nước Mỹ đã bị bắt giữ. Con số này tính đến ngày Chủ Nhật chắc sẽ phải cao hơn.
Cảnh sát viên Derek Chauvin, 44, da trắng, người được xem là đã gây ra cái chết của ông Floyd, đã bị bắt giữ hôm thứ Sáu 29 tháng 5/2020, và bị khởi tố với các tội sát nhân cấp 3 và tội ngộ sát cấp 2. Theo cáo trạng, Chauvin đã không lắng nghe sự quan tâm của một cảnh sát viên khác, khi Floyd nói rằng ông ấy đã không thể thở được do đầu gối của Chauvin đè lên trên cổ của ông ta trong nhiều phút. Tin về sự bắt giữ cảnh sát viên Chauvin được dựa ra sau khi Thống đốc của Minnesota Tim Walz thừa nhận sự thất bại trong việc nhanh chóng trả lời cho những cuộc biểu tình và kêu gọi tìm công lý cho cái chết của Floyd. Ông Walz cho biết sự việc hiện đã được đưa lên tiểu bang giải quyết sau khi trạm cảnh sát tại thành phố Minneapolis đã bị đốt cháy.
Em trai của Floyed nói với CNN rằng anh của ông ta đã bị cảnh sát Minneapolis đối xử tệ hơn một con vật. Những người biểu tình tại Minneapolis, Minnesota đã cho biết họ sẽ tiếp tục biểu tình cho đến khi cả bốn cảnh sát viên tham gia trong cái chết của George Floyd đều bị truy tố. Cho đến nay chỉ có cảnh sát viên Derek Chauvin là bị bắt giữ, riêng các cảnh sát viên khác thì vẫn được tự do tuy đã bị đuổi việc.
Tổng thống Trump đã chỉ thị cho Ngũ Giác Đài đặt quân đội trong tình trạng báo động để có thể được đưa đến Minnesota. Một số các tiểu bang và thành phố khác trên nước Mỹ cũng kêu gọi đến sự hỗ trợ của các lực lượng Vệ Binh Quốc Gia Hoa Kỳ hầu giúp dập tắt đi những cuộc biểu tình đang trong chiều hướng bạo loạn trên quốc gia bất kể những lệnh giới nghiêm. Các giới chức thẩm quyền tại các tiểu bang và liên bang hiện cũng đang cùng điều tra về cái chết của George Floyd.
Cái chết của người Mỹ gốc Phi Châu George Floyd trong khi bị cảnh sát bắt giữ và những cuộc biểu tình tại Hiệp Chủng Hoa Kỳ đã nói lên những gì? Nó cho thấy sự kỳ thị và sự dùng vũ lực quá đáng của cảnh sát Hoa Kỳ là có thật. Và sự phẫn uất đưa đến biểu tình được luật pháp Hoa Kỳ bảo vệ cũng là có thật. Điều đáng nói là trong một thế giới vẫn tồn tại những bất công, quyền tự do ngôn luận của con người là một ưu điểm của những xã hội văn minh dân chủ. Nó giúp cho người dân có thể ôn hòa nói lên những suy nghĩ của mình và chỉ ra những bất cập trong chính sách của chính phủ khiến chính phủ có thể thay đổi để phục vụ người dân tốt hơn. Quyền tự do dân chủ cũng khiến cho người dân đóng góp tích cực hơn vào xã hội khiến cho đất nước ngày càng mạnh, và cuộc sống của mọi người dân ngày càng được phát triển và bảo vệ. Đặc tính của quyền biểu tình và sự tự do ngôn luận này đã khiến cho nước Mỹ cho đến nay vẫn là bến đến lý tưởng, là giấc mơ chung của mọi di dân trên thế giới.
Tuệ Vân
Ngày 31 tháng 5 năm 2020