Chủ trương của các chính trị gia Cộng hòa dứt khoát xóa bỏ và thay thế luậtchăm sóc sức khỏe Obama care cho tới nay đã không thể thông qua tại thượng viện vì không đủ đa số, tuy đảng Cộng hòa đã chiếm giữ cả hành pháp lẫn lập pháp từ sau cuộc bầu cử tháng 11/2016. Không đi vào chi tiết, chi vắn tắt ở đây rằng đã không thể có một dự luật được chấp nhận bởi cả những người thủ cựu cực đoan lẫn những người gọi là trung dung. Dĩ nhiên là không nói đến những người trong đảng Dân chủ bênh vực Obamacare. Tương tự như khi dự luật đầu tiên đưa ra của ông trong tháng đầu ở Bạch cung không được chấp nhận, ông Trump đã tuyên bố bỏ qua chuyện Xóa bỏ và thay thế này đi mà để cho Obamacare tự chết. Có người đã đưa ý kiến rằng chỉ cần ra luật hủy Obamcare mà tạm gác chuyện thay thế. NHưng ý kiến này đã không ăn. Giới truyền thông giòng chính lại coi đây là một thất bại của Trump ở địa vị người lãnh đạo đảng Cộng hòa. Và lại thêm một dịp để mà nói rắng Trump không làm nên cơm cháo gì sau 6 tháng làm tổng thống.
Bỏ ra ngoài những luận cứ bênh và chống Obamacare từ trước đến nay, câu hỏi đặt ra là liệu có cần phải ra luật cải tổ chăm sóc sức khỏe ở Hoa Kỳ hay không? Khi mà nhiều nhân vật thế giới khi bị bệnh đã mong được đến Hoa kỳ chữa chạy. Phải nói ngay rằng sự cải tổ hệ thống chăm sóc sức khỏe Hoa Kỳ là rất cần thiết. Bởi vì, theo cơ quan Y tế thế giới của Liên hiệp quốc (WHO), chi phí y tế đầu người là trên 8,600 đô la một năm và chiếm 17% tổng sản lượng quốc gia GNP, nhưng hiệu quả không là mấy. So với các nước giầu có phồn thịnh khác, ở Mỹ tuổi thọ trung bình thua 4 năm, số tử vong trẻ sơ sinh đứng gần đầu bảng, chưa kể con số đông đảo của nhiều bệnh khác.
Nỗ lực cải thiện hệ thống y tế này không chỉ bắt đầu gần đây. Mà ít ra nó đã bắt đầu từ thập niên 80,với những thay đổi dịch vụ chăm sóc sức khỏe của các hãng bảo hiểm, nhằm bảo vệ lợi tức của họ, trước các biện pháp giới hạn chi phí mà chính phủ đề ra. Ngoài ra là những vận động cải sửa theo lối tổ chức chăm sóc sức khỏe các nước Âu châu của một số bác sĩ, mà người cầm đầu có thể nói là bác sĩ Quentin Young ở bệnh viện Cook County Chicago. Mà mục tiêu là phục vụ quần chúng. Tiếp theo, trên mặt toàn quốc thì bà Hillary Clinton khi mới là đệ nhất phu nhân, đã là người tích cực vận động ra luật cải thiện y tế. Tuy nhiên, bà Clinton đã nhanh chóng bỏ nỗ lực này, khi thấy ra rằng không thể nào thắng được các thế lực tài phiệt cung cấp dịch vụ y tế để kiếm lợi. Và đã trở thành một chính trị gia nổi tiếng nhờ phục vụ cho các thế lực tài phiệt.
Đến thời tổng thống Obama, trong tình trạng thâm thủng ngân sách, trần nợ gia tăng, và cơn khủng hoảng kinh tế tài chính kéo dài, vấn đề y tế lại trở thành một lãnh vực ông Obama nhắm thay đổi mà mục đích là để lại cái tiếng là một tổng thống vì dân, lo cho chăm sóc sức khỏe đồng đều, với tới được cho mọi thành phần quần chúng với cái tên ACA (Affordable Care Act) mà phổ thông được biết tới là Obamacare. Lý thuyết là như thế, nhưng để đạo luật được thông qua, Obama đã phải điều đình với các thế lực tài phiệt cung cấp dịch vụ sức khỏe, để cho họ không bị mất quyền lợi. Dĩ nhiên trong quá trình điều đình này, có một số thành phần thiệt hại chút định, có một số mất quyền lợi, nhưng cũng có một số được hưởng lợi. Vì thế, đạo luật ACA đã thông qua, và để lại cho hậu thế cái tên Obamacare. Những số mất quyền lợi đã chống đối, như mọi người thấy, qua sự dứt khoát đòi hỏi dẹp Obamacare, với khẩu hiệu Repeal and replace.
Tóm tắt vấn đề như trên có thể gây ra ngộ nhận rằng khó khăn của vấn đề chăm sóc sức khỏe chỉ là năm ở tài phiệt và những nhà cung cấp dịch vụ y tế, đượcgọi là tập hợp kỹ nghệ y dượcmedical pharmaceutical complex. Thật sự, nó còn nắm ở chính những hủ hóa, những lạm dụng của hệ thống thư lại, của những bệnh nhân, những nhà chính trị, khai thác các khẩu hiệu vì lợi ích cho dân cho nước để lấy lợi cá nhân, phe phái.
Đó chính là lý do tại sao luật ACA nguyên tắc thì đơn giản nhưng chi tiết thi hành thì rất nhiều, chẳng mấy ai đọc hết và hiểu hết, kể cả mấy nhà chính trị chống hay bênh luật ACA, trừ những người chủ trương trong cuộc và những thành phần được hưởng lợi lớn trong luật. Đó chính là lý do tại sao các chính trị gia Cộng hòa đều dứt khoát đồng ý là phải bỏ Obamcare vì không hợp với quan niệm chính trị của họ, nhưng mà không thể đồng ý với nhau về cách giải quyết mà lợi ích không cho những thế lực họ phải phục vụ.
Nhìn như thế, người ta cũng hiểu tại sao ông Trump đã có thể dễ dàng tuyên bố dẹp sang bên chuyện xóa bỏ và thay thế Obamacare, để lo chuyện khác, khi luật không được thông qua ở thượng viện. Bởi vì ông đã làm cái phần của ông. Cái chù trương của ông. Chi tiết là những nhà chính trị khác, mỗi người phải lo để giải quyết các yêu cầu của thế lực, của nhóm dân chúng ủng hộ mình. Người ta sẽ không lạ, khi luật mới thay thế Obamacare ra đời sẽ cũng dầy nhiều ngàn trang. Và khi thi hành thì cũng phải giải thích, phải trục trặc, như là Obamacare, mà không mấy ai biết rằng đã phải dùng nhiều trăm triệu đô la để quảng cáo, để kiếm người ủng hộ và tham dự. Dĩ nhiên là sẽ phải có nhiều than phiền vì chắc chắn là sẽ được truyền thông giòng chính chống Trump thổi lên, như đối với tất cả các việc Trump nói và làm trong quá khứ tới nay.
Đứng ra xa nhìn toàn cảnh, thì phải nói rằng nỗi khó khăn của Xóa bỏ và thay thế Obamacare chỉ là phản ảnh của tình trạng khó khăn chung của nước Mỹ. Tình trạng này đã tạo ra hiện tượng Trump thắng cử và sự thất bại của truyền thông giòng chính và cơ chế quyền lực Mỹ. Tình trạng khó khăn chung này là gì? Để trả lời, phải có một dịp khác. Ngay tại đây, thì phải nói rằng chưa thực hiện được khẩu hiệu Xóa bỏ và Thay thế không phải là thất bại của riêng Trump như truyền thông giòng chính chống Trump khẳng định.
Bác sĩ Trần Xuân Ninh
(ngày 21 tháng 7/2017)