Cái cung cách ăn nói ngang ngược bất chấp của Donald Trump nghĩ cho cùng chỉ là cách ăn nói của một người giầu có và quyền thế. Vì có tiển nhiều và biết khả năng không chế cũng như lũng đoạn của tiền, nhất là ở nước mà chân lý không thay đổi là “tiền nói” (money talk), cho nên Trump đã dám nói những điều mà người ít tiền không dám nói, và không sợ đụng chạm đến cơ chế quyền lực của một chế độ điều động trong hậu trường chính trị bởi một số tư bản. Do đó, Trump đã không nể gì bất cứ đối thủ chính tri nào trong suốt thời kỳ tranh cử vừa qua, mà rút lại chỉ là những tài tử diễn trò trên sân khấu chính trị. Donald Trump đã từng cho tiền ủng hộ các chính trị gia bề thế, từ Jeb Bush đến Mitt Romney vân vân. Người mình từ xưa cũng dư hiều điều này, bởi vì đã có câu “mạnh vì gạo, bạo vì tiền”. Cái hay của Trump là ngoài cái “bạo vì tiền” tuy lớn nhưng không phải là vô tận hay vô địch, ông còn biết đâu là quần chúng của mình để lôi kéo. Đó là những người da trắng công nhân, bất mãn, và những người buồn phiền vì sự đi xuống của cuộc sống dễ dàng quá khứ, cũng như tình trạng tôn giáo và tâm linh xã hội “phi tin lành” mà sự suy nghĩ quy ước của họ khó chấp nhận. Do đó, ông đã thắng tất cả những đối thủ được cơ chế hỗ trợ để trở thành ứng viên chính thức tranh cử với Hillary Clinton trong cuộc bầu tông thống Hoa kỳ.
Đề thắng điều này, ông Trump đã phải vật lộn vất vả với các nhóm tài phiệt khác trong đảng. Cho tới phút chót. Khi ra tranh cử toàn quốc, ông sẽ phải chống cự với Hillary Clinton là thuộc phe tư bản “quy ước” của đảng Dân chủ. “Quy ước” nói ở đây có nghĩa là tổ chức bầu cử cứ 4 năm một lần để người dân có dịp xả hơi bất mãn, và hy vọng có thể chọn lựa một ứng viên khác nhìn hợp nhãn, nói lọt tai với những hứa hẹn mầu hồng ngon lành rồi cho qua sau khi nhận chức. Trong kỳ tranh cử này, Trump đã tranh thủ được một số quần chúng đặc biệt mà sự bực bội với nguyên trạng đã làm ông thắng.Trong cuộc bỏ phiếu toàn quốc tháng 11/2016 Trump sẽ mang nguyên nhóm quấn chúng đó cộng với những người mà mức độ bực bội chưa đủ cao, hay là còn dè dặt với tác phong của Trump, vì thuộc phía Dân chủ, mà Trump tiếp tục lôi kéo. Có vẻ như một số những người bực bội với nguyên trạng và quyết liệt muốn thay đổi phía Dân chủ cũng sẽ bỏ cho Trump. Vì thế đã có Bernie Sanders xuât hiện để giữ những người này. Nhưng Bernie Sanders đã thua Hillary và chưa biết là sẽ hợp tác chặt chẽ với Hillary như thế nào để hạ Trump. Vì thế, để cho chắc ăn, thầm phán cực tả tối cao pháp viện Ruth Bader Ginsburg phía Dân chủ và có ân nghĩa nặng với nhà Clinton đã lên tiếng đập Trump. Bà nói với phóng viên CNN rằng Trump “là một người làm hàng giả (faker)”. “Ông ta không có nhất quán về chính ông. Ông ta nói ra những điều bật ra trong đầu ngay tại chỗ… Quả tình là ông ta có một cái tôi rất lớn. Làm sao mà ông có thể không sao khi từ chối không công bố bản khai thuế? Truyền thông có vẻ thật nhẹ nhàng với ông ở điểm này”. Bà cũng nói phóng viên New York Times trước đó là “Tôi không thể tưởng tượng cái chỗ này sẽ ra sao. Tôi không thể tưởng tượng cái đất nước này sẽ ra sao với ông Trump làm tổng thống”.
Donald Trump đã phản ứng “đúng kiểu Trump”, là mắng chánh án tối cao pháp viện Bader ngu dốt và bảo “từ chức đi”. Bà Bader đã phải xin lỗi trên truyền thông. Điều này cho thấy phe Clinton lại mất thêm điểm, mà cũng cho thấy cái thế chênh vênh của Hillary Clinton. Nghĩa là Trump có thể thắng. Do đó đã có người không khỏi lo ngại đặt câu hỏi rằng nước Mỹ sẽ ra sao vói Donald Trump làm tổng thống (như là lời cảnh báo của chánh án tối cao pháp viện Ginsburg).
Đề trả lời câu hỏi này, thì trước hết phải hiểu rằng Donald Trump là một tay tài phiệt tỉ phú, tức là biết đủ mánh lới điều đình và lướt qua vô số các khó khăn cũng như thất bại đủ loại mà truyền thông đã lôi ra để quật Trump. Như thế có nghĩa rằng Trump đủ khôn ngoan để tiến lui, như là trong suốt quá trình tranh cử sơ bộ, để mà có thể hòa giải với cơ chế đảng Cộng hòađã chống Trump từ đầu đến cuối, mà trở thành ứng cử viên chính thức của đảng trong đại hội. Do đó, nếu làm tổng thống, Trump sẽ không thể dù muốn, có những biện pháp quá đáng, dẹp sạch mọi thế lực Cộng hòa không ủng hộ mình. Sẽ có những nhóm quyền lợi khác nắm mảng quyền lợi lớn, như là đã từng xẩy ra với mọi tổng thống.Nhưng mà chắc chắn là không còn bao nhiêu phe cánh quyền lợi đã ủng hộ Obama và hỗ trợ Hillary hết mình.
Tuy nhiên, cũng có người sợ rằng Trump sẽ thi hành hay khuyến khích chính sách kỳ thị chủng tộc. Phải nói rằng kỳ thị tuy vẫn còn dưới hình thức này hay khác hoặc nhiều hoặc ít ở Mỹ, cũng như ở các nươc Tây phương khác, nhưng trở ngược lại chính sách kỳ thị lộ liễuvà quá đáng như ở Mỹ trước thập niên 60 thì là điều không thể xẩy ra vì thực tế xã hội Mỹ và thế giới hiện nay.
Sau chót, tóm tắt thì Trump là một tài phiệt. Tức là một người điều đình trao đổi, chứ không phải là một nhà cách mạng,chủ trương thay đổi từ gốc rễ. Donald Trump có làm cho Mỹ trở thành vĩ đại như xưa được hay không thì khó nói. Nhưng nước Mỹ có trở thành hiệu quả như xưa hay không thì có lẽ câu trả lời là “khó có thể”. Cứ xem cái tình trạng lủng củng giải quyết chuyện tố giác đạo văn Michelle Obama trong bài diễn văn của MelaniaTrump, vơ của Donald Trump trong đại hội đảng Cộng hòa là thấy.
Lâm Phong
Ngày 22 tháng 7/2016