Chỉ còn một tháng nữa là cuộc chiến Afghanistan dài nhất lịch sử Mỹ sẽ chấm dứt với sự hoàn tất kế hoạch rút hết quân đội cũng như những nhà thầu Mỹ ra khỏi Afghanistan, đúng vào ngày 31 tháng 8/2021, sau khi đã tiêu mất trên 2 ngàn tỉ (trillion) đô la và 240,000 người. Cựu tổng thống Bush-con người mở ra cuộc chiến vào cuối năm 2001, đã nhận định trên cơ quan truyền thông Đức Deutsch Welle ngày 14 tháng 7 rằng “thật là một sai lầm đáng tiếc”. Và “lòng ông đau sót” vì đàn bà con gái Afghanistan sẽ bị xâm hại bởi quân Taliban, là những kẻ cực kỳ hung dữ tàn bạo. Ông Bush đã ra lệnh tấn công Afghanistan vào cuối mùa thu năm 2001 để trừng phạt chính phủ Afghanistan lúc đó do giáo phái Taliban lãnh đạo vì lý do từ chối không giao giải cho Hoa kỳ Osama Bin Laden, người bị coi là thủ phạm vụ tấn công khủng bố được gọi là 911, vì xẩy ra vào ngày 11 tháng 9/2001, đang ẩn náu trong vùng rừng núi Tora Bora của Afghanistan.
Chuyện xẩy ra vào một buổi sáng đẹp trời lúc tôi đang lái xe về nhà từ bệnh viện Little Company of Mary Hospital trên đường 95 thành phố Chicago sau một đêm trực gác ngủ yên không bị các resident quấy rầy gọi hỏi. Trời tốt, xanh trong, loáng thoáng chút mây trắng. Tin vụ tấn công đột nhiên đến với tôi từ chiếc radio trong xe, thường xuyên mở đài NPR là chương trình mà tôi thường nghe khi lái xe, vì có đủ các tin tức thời sự xã hội và không có các nhạc lùng tùng xòe cũng như quảng cáo kèm theo các tin xe cán chó, mèo đi hoang.
Bốn chiếc máy bay phản lực của American Airlines và United Airlines bị không tặc cảm tử bắt cóc lái đâm vào phá hủy hai tòa tháp đôi của World Trade Center ở New York city, một chiếc tiếp theo lao xuống Ngũ Giác Đài còn chiếc thứ tư có lẽ là dành cho Bạch cung đâm xuống ruộng ở Pennsylvania vì có sự vật lộn với các không tặc giữa phi hành đoàn và hành khách. Tổng số người chết là khoảng non 3,000. Những tên cảm tử cướp máy bay thi hành vụ tấn công là người Ả Rập Saudi, theo lệnh của Osama bin Laden là một tỉ phú Ả Rập Saudi. Bin Laden đã từng làm việc với Cơ quan tình báo Trung Ương Mỹ cầm đầu Al- Qaeda là một trong nhiều nhóm thánh chiến chống chính phủ Afghanistan thân Nga.
Một chiếc máy bay bị cướp đang lao vào tòa tháp thứ hai của Trung Tâm Thương Mại quốc tế WTO, New York city
Cho tới lúc đó, mọi cuộc chiến tranh của Mỹ đều ở ngoài lãnh thổ Hoa kỳ. Nhưng vụ 911 đã là một cuộc tấn công vào nước Hoa kỳ. Để đối phó với tình hình mới, tổng thống Bush con đã lập ra một bộ mới, là bô An ninh nội chính Homeland Security với cơ quan TSA (Transportation Security Authority), trách nhiệm đặc biệt vấn đề an ninh hàng không, với những biện pháp kiểm soát gắt gao. Thí dụ như là chỉ có các hành khách mới được vào ga hàng không để đến cổng lên máy bay và không đựoc mang theo vật sắc nhọn và bất cứ thứ gì có thể biến thành vũ khí phá hủy máy bay. Nhiều nhân viên TSA đã áp dụng quy luật này một cách rất khôi hài. Cá nhân tôi khi lên máy bay từ Úc về Mỹ đã có một chiếc cắt móng tay và ống thuốc đánh răng trên 3 ounces tức là trên 100ml dùng dở đã bị tịch thu. Ông Bush đã đòi chính phủ Afghanistan do Taliban lãnh đạo giải giao Osama Bin Laden được biết là ở tại vùng rừng núi Tora Bora Afghanistan cho Mỹ nhưng bị từ chối. Với lý do Mỹ phải đưa bằng cớ rằng bin Laden là thủ phạm vụ 911. Và thế là tổng thống Bush tấn công Afghanistan với sự hỗ trợ của các đồng minh trong khối NATO, với hai mục tiêu rõ rệt là lật đổ chính phủ Afghanistan và bắt Osama bin Laden. Chính phủ Taliban nhanh chóng bị dẹp trước sức mạnh quân sự Mỹ, nhưng Osama bin Laden đã lẩn mất. Hơn mười năm sau mới bị một toán người nhái Mỹ giết chết trong một cuộc tấn công chớp nhoáng vào nơi trú ẩn trong thị trấn nhỏ Abbottaba ở biên giới Pakistan và Afghanistan đêm ngày 1 tháng 5/2011, mà mọi diễn tiến được trực tiếp truyền về Bạch cung cho tổng thống Obama với nhân viên hội đồng an ninh quốc gia và các giới chức chỉ huy cao cấp quân đội theo rõi. Xác bin Laden sau khi giảo nghiệm xác nhận được đưa lên một chiến hạm để đem chôn ở một địa điểm bí mật ngoài biển, nhằm tránh không có môt ngôi mộ thánh tử đạo trên đất liền có thể trở thành nơi thu hút chiêm ngưỡng cho những kẻ cực đoan Hồi giáo.
Osama bin Laden (nguồn Internet)
Tuy hai mục tiêu ban đầu vạch ra đã hoàn tất nhưng tình hình Afghanistan vẫn không ổn định, dù rằng lực lượng Mỹ có sự hợp tác của khối Nato. Các giới chức lãnh đạo quân sự Mỹ từ khi ông Trump quyết định rút hết quân vào ngày 1 tháng 5/2021 đã khuyến cáo cần có thời gian thảo luận với Taliban để cho cuộc rút quân được an toàn. Nhưng ông Trump đã không còn ở vị trí tổng thống để thực hiện kế hoạch dự tính. Ông Biden kế nhiệm đã quyết định hoàn tất rút hết quân vào ngày 31 tháng 8/2021. Nhưng căn cứ không quân Bagram lớn nhất cách thủ đô Kabul chừng 45 miles, kể là đại bản doanh lực lượng Mỹ, đã được tắt hết đèn vào đêm mồng 2 tháng 7 để di tản âm thầm hết quân đội trú đóng trong đó. Lãnh đạo quân và dân sự Afghanistan không được cho hay và chỉ được rõ sự thể vào lúc sáng sớm khi mọi việc đã xong. Tổng thống Biden đã chỉ loan báo về chuyến bay chở khoảng hai trăm gia đình các thông dịch viên đã làm cho Mỹ với các giấy thông hành đặc biệt để tránh sự trừng phạt của Taliban. Ý là muốn phô ra khia cạnh nhân đạo của chính phủ Hoa kỳ. Và chính sách “trước sau như một” bảo vệ những người hợp tác với mình.
Tổng thống J. Biden
Mặc dầu tuyên bố của ông Biden cho biết Mỹ vẫn để một số quân đội ở lại đủ sức bảo vệ tòa đại sứ Mỹ cũng như điều hợp những hoạt động yểm trợ không lực và nhân đạo, các bình luận gia chuyên nghiệp cũng như các chính trị gia đã đưa ra viễn cảnh không tồn tại lâu của chế độ Afghanistan. Vài người nhắc đến cuộc chiến Việt Nam. Nhưng xem ra thì sự âm thầm rút sạch trong đêm 2 tháng 7 tắt đèn tối om của căn cứ không quân khổng lồ Bagram để lại nhiều “ấn tượng” cho dân Afghanistan và thế giới hơn là những tiếng trực thăng rình rịch rút quân trong đêm gây mất ngủ những ngày cuối tháng tư 1975 trên không phận Sài gòn. Có người nói chính phủ Afghanistan sẽ sụp đổ trong vòng 6 tháng.
Thực tế chiến trường là vùng kiểm soát của chính phủ Afghanistan đã nhỏ lại, vùng tranh chấp với Taliban đã rộng ra, và Taliban thì đang lấn tới nhanh chóng ở nhiều địa bàn, bao vây nhiều địa điểm chính phủ Afghanistan đóng giữ. Tướng tổng tham mưu trưởng liên quân Mỹ Mark Milley cho biết 40% vùng Taliban kiểm soát là bị rời khỏi tay chính phủ trong vài tháng vừa qua.
Donald Trump than phiền “những cuộc chiến không bao giờ chấm dứt”
Vui nhất trong vụ chấm dứt cuộc chiến Afghanistan có lẽ là tổng thống Biden. Vì Donald Trump là người than phiền về các cuộc chiến “không bao giờ chấm dứt” của Hoa kỳ. Nhưng Biden mới là người giải quyết tình trạng đó, chấm dứt cuộc chiến dài nhất lịch sử Mỹ. Rõ ràng là cú kêu cho ma ăn.
Bác sĩ Trần Xuân Ninh
(Ngày 1 tháng 8/2021)