LGT: Sau 30 tháng tư, khẩu hiệu “tiến nhanh tiến mạnh tiến vững chắc lên chủ nghĩa xã hội” được nhắc đến hàng giờ hàng ngày và trên các báo các đài truyền thanh truyền hình VC. Chỉ trong một thời gian ngắn là người miền Nam trong đầu đầy những chữ đó. Từ đó cũng đã nẩy ra những câu nói truyền tai nhau: như xã hội chủ nghĩa là xếp hàng cả ngày, là xuống hố cả nút, là xuống hàng chó ngựa vân vân. Bài hát “Xã hội chủ nghĩa là đi xếp hàng” của nhạc sĩ Thanh Hậu đã phát xuất từ cái tâm sự mỉa mai cay đắng đó. Lời và nhạc đệm cùng nói lên cái ý ngông nghênh bất cần của ngưòi dân Việt dưới chế độ chứ không phải là với tinh thần rên rỉ than van. Điều này có phải chăng cũng giải thích cho tinh thần kiên trì tranh đấu của người dân Việt trước bạo lực trong suốt giòng lịch sử dân tộc?
---------------------
1/TV: TV xin thân ái kính chào quý vị thính giả và các bạn. Chương trình “nhạc sau 30 tháng 4” hân hạnh được tiếp tục hôm nay với sự góp tay của bác sĩ Trần Xuân Ninh. TV xin kính chào bác sĩ N.
2/TXN: Kính chào quý vị thính giả và các bạn. Chào TV.
3/TV: Dạ vâng, Chắc BS N cũng nhớ là kỳ trước chúng ta đã mời quý vị thính giả và các bạn toàn cầu cùng nghe bài hát “30 tháng 4: một ngày ghi nhớ”. Qua bài hát này, tác giả Thanh Hậu đã mô tả những bộ đội đi dép râu nón cối, và các du kích CS đội nón tai bèo, đeo súng AK và những ấn tượng nơi người dân miền Nam trước cuộc đổi đời do chế đô cộng sản và các cán bộ của chế độ đem tới. Cuộc đổi đời này là kết quả của sự thực hiện khẩu hiệu “Tiến nhanh tiến mạnh tiến vững chắc lên chủ nghĩa xã hội” của Hồ chí Minh. Hậu quả đưa tới là những sự đi xuống của cuộc sống thường ngày ở miền Nam, mà người dân VN đã quy lỗi vào chủ nghĩa xã hội. Như quý vị thính giả và các bạn đã biết, TV lúc đó là một thanh niên mới lớn, rất hời hợt về chính trị, sống trong vòng bao bọc của gia đình, cho nên đã không cảm thấy bao nhiêu sự khác biệt, tuy là chỉ tạm thời do nghe theo những lời tuyên truyền tốt đẹp của chế độ CS lúc đó. Nhưng sau khi đã sống qua dưới chế độ CS, thấy rõ cơ cấu lãnh đạo chính trị, kinh tế, công nghiệp và xã hội được điều hành bởi những cán bộ đảng viên thiếu trình độ, thiếu đạo đức, lại tham lam hủ hóa, thì TV lấy làm bất ngờ và hãi sợ. Chính chế độ XHCH mà CS gọi là thiên đường đã tạo nên trên đất nước VN một hệ thống cai trị phong kiến hà khắc hơn bao giờ hết, chế độ này đã tạo điều kiện xuất hiện của những con người để phục vụ chủ mới một cách đắc lực mà đã bầy ra những mưu kế độc hại hại dân lành. Cho nên TV là thích thú khi được nghe bài hát của nhạc sĩ Thanh Hậu về “xã hội chủ nghĩa” mà TV sẽ giới thiệu với quý vị và các bạn hôm nay. Nhưng mà trước hết thì TV xin hỏi bác sĩ Ninh là bác sĩ nghĩ gì khi lần đầu tiên được nghe bài hát này?
4/TXN. Chỉ cần nghe một câu là tự nhiên nó bất ra trong tôi một sự thích thú vô cùng. Hồi cón ở Việt nam, sau 30 tháng tư, khẩu hiệu “tiến nhanh tiến mạnh tiến vững chắc lên chủ nghĩa xã hội” được nhắc đến hàng giờ hàng ngày và trên các báo các đài truyền thanh truyền hình. Chỉ trong một thời gian ngắn là người dân miền Nam trong đầu đầy những chữ đó. Từ đó nó mới nầy ra những câu nói truyền tai nhau: như xã hội chủ nghĩa là xếp hàng cả ngày, là xuống hố cả nút, là xuống hàng chó ngựa, vân vân. Bài hát này là theo tôi nghĩ là phát xuất từ cái tâm sự mỉa mai cay đắng đó và ghi lại cái tâm sự miả mai cay đắng đó.
5/TV. Cám ơn bác sĩ nhắc lại những ý nghĩa của 4 chữ xã hội chủ nghĩa tạo nên trong lòng người dân miền Nam thời đó. Bây giờ thì TV xin kính mời quý vị thính giả và các bạn cùng nghe bài hát “Xã hội chủ nghĩa là đi xếp hàng” của nhạc sĩ Thanh Hậu.
5/Clip bài hát “Xã hội chủ nghĩa là đi xếp hàng”
6/TV. Nghe bài hát và nhạc đệm, thì TV thấy rằng bài này cũng như bài “30 tháng 4 một ngày ghi nhớ” lần trước, là nhạc kèm theo có âm hưởng Mỹ và rất là nhộn nhịp. TV trong kỳ trước có hỏi bác sĩ về điều này, thì bác sĩ có cho biết là tác giả Thanh Hậu thích nhạc đệm như vậy. Nhưng mà bác sĩ có nghĩ rằng là những bài hát này nói về một tình trạng buồn, không được như ý của người dân Việt dưới chế độ nhưng nhạc đệm lại diễn tả âm điệu nhộn nhịp vui tươi như vậy thì có vẻ như không thích hợp, bác sĩ nghĩ sao?
7/TXN. Tôi cũng thích cái lối đệm nhạc này của Thanh Hậu chọn. Nó đặc biệt diễn tả cái tâm trạng thách đố, bất cần, phản kháng của dân miền Nam đối với những người CS thống trị miền Bắc đem vào miền Nam sự đói khổ, tù đầy. Nó cũng diễn tả sự khinh miệt nữa. Nghĩ lại bài hát 30 tháng tư đi. Mặc dầu những người bộ đội là những người chiến thắng, nhưng tác giả đã viết “người đâu mà xuất xứ, trông ngu ngơ lạ….”. Cái ấn tượng đó cũng là cái ấn tượng chung của người dân miền Nam khi nhìn thấy những người bộ đội miền Bắc đi vào. Thử tưởng tượng rằng nếu mà hai câu ca dao “đôi dép râu dẫm nát đời son trẻ, nón tai bèo che khuất nẻo tương lai” mà diễn tả buồn rầu ảo não, than thân trách phận kiểu cải lương, vọng cổ xuống giọng, thì đâu có diễn tả thực được tâm trạng người dân miền Nam lúc đó.
8/TV.Nghe bác sĩ nói thì TV mới thấy là đúng. Nghe qua bài nhạc này. Lời và nhạc đệm quả là bổ túc ý nghĩa cho nhau, cùng nói lên cái ý ngông nghênh bất cần của người dân Việt chúng ta dưới chế độ, chứ không phải là với tinh thần rên rỉ than van. Điều này có phải cũng giải thích cho tinh thần kiên trì tranh đấu của người dân Việt Nam trước bạo lực trong suốt giòng lịch sử dân tộc, phải thế không bác sĩ?
9/TXN: Có thể lắm, ở nhiều người. Nhưng ở một số người khác thì đó là một cách xổ ra nỗi tức giận để có thể sống được qua ngày. Dù sao thì những nghệ phẩm như thế này theo tôi cũng là những đóng góp cho văn học và lịch sử, vì nó ghi lại tâm thức người Việt của một giai đoạn. Nó không khác gì những câu thơ của Tú Xương của đầu thế kỷ khi Tây chiếm được nước ta như là câu: “vợ lăm le ở vú, con tấp tểnh đi bồi” diễn tả tình cảnh của người nho sĩ nghèo mạt vì muốn giữ lấy lề không chịu hợp tác với Tây. Hay là: “Trên ghế bà đầm ngoi đít vịt, dưới sân ông cử ngỏng đầu rồng” để diễu mấy ông trí thức chấp nhận chế độ thuộc địa Tây đặt lên đầu đất nước ta, đầu ông cử đội mũ đầu rồng trịnh trọng mà đối với cái đít bành bạnh của mụ đầm thì thật là không có gì thích thú hơn.
10/TV: Những lời giải thích của BS Ninh rất là hay. Thời gian tuy nhiên có giới hạn, do đó chúng ta phải tạm ngưng chương trình “nhạc sau 30 tháng 4” ở đây.
11. TXN. Cám ơn TV. Xin kính chào quý vị thính giả.
12. TV. Chương trình chủ đề “Nhạc Sau 30 tháng 4” đến đây xin tạm ngưng. TV xin thân ái kính chào tạm biệt quý vị thính giả và các bạn toàn cầu và xin hẹn gặp lại quý vị trong một chương trình kế tiếp. Kính chào bác sĩ N.