12.02.2021
Hôm 1 tháng 12, công ty Meta chủ sở hữu của Facebook ra thông báo về việc gỡ bỏ một mạng lưới hàng trăm tài khoản ở Việt Nam, lý do được đưa ra là các tài khoản này vi phạm chính sách Hành vi Giả mạo đối với vấn đề báo cáo diện rộng, nhắm đến những người chỉ trích chính quyền.
Theo báo cáo trên thì mạng lưới tài khoản vừa bị gỡ bỏ đã thực hiện các báo cáo giả nhắm đến những nhà hoạt động xã hội, và những người công khai chỉ trích chính quyền Việt Nam, mục đích của mạng lưới này là nhằm khiến Facebook đóng các tài khoản bị báo cáo.
Facebook cũng cho biết đứng sau các tài khoản thuộc mạng lưới trên là người thật, họ tạo ra các tài khoản chính danh hoặc giả mạo, và gửi hàng trăm, thậm chí hàng ngàn báo cáo vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng nhắm vào các tài khoản nạn nhân.
Một thủ thuật khác được triển khai nhằm khiến cho tài khoản của các nạn nhân bị Facebook gỡ bỏ, được nêu trong thông báo đó là mạng lưới này cho lập các tài khoản giả mạo là tài khoản của nạn nhân, sau đó tổ chức báo cáo với Facebook rằng họ mới là tài khoản thật.
Báo cáo không nêu danh tính cụ thể của những ai đứng đằng sau các hành động này, tuy nhiên nhóm này khác với nhóm E47 - tức Trung đoàn dư luận viên 47 từng bị mạng xã hội này xóa bỏ hồi tháng 7 năm nay.
Phản ứng trước thông tin Facebook gỡ bỏ mạng lưới chuyên tấn công người bất đồng chính kiến, nhà hoạt động dân chủ Nguyễn Văn Đài, Chủ tịch Hội Anh Em Dân Chủ, cho RFA biết nhận định của ông:
“Thực sự là rất vui mừng bởi vì lần đầu tiên Facebook họ thực hiện công việc này, hơn ai hết, nhà cung cấp dịch nắm rất rõ ai là người sử dụng Facebook cho những mục tiêu nhân đạo, mục tiêu đấu tranh cho tự do, dân chủ, nhân quyền, và đâu là những kẻ chuyên môn phá hoại những công việc đó.
Họ nắm rất rõ từ lâu rồi nhưng mà khi họ thực hiện công việc này, thì đó là một cái nỗi mừng riêng của tôi, cũng như của những người đang đấu tranh cho tự do dân chủ ở Việt Nam, và bên ngoài Việt Nam.”
Ông Nguyễn Văn Đài cho biết chỉ riêng trong năm nay, tài khoản Facebook của ông đã bị khoá đến năm lần, mỗi lần kéo dài cả tháng. Và ông cho rằng đó là hệ quả của các chiến dịch báo cáo.
Tuy vui mừng trước động thái mới nhất của mạng xã hội lớn nhất hành tinh, nhưng chủ tịch của Hội Anh Em Dân Chủ cho rằng Facebook cần phải hành động mạnh hơn, ông nói:
“Tôi hy vọng đây không phải là lần đầu tiên và là lần duy nhất mà Facebook sẽ phải làm thường xuyên, và họ sẽ phải theo dõi những người như vậy, khi mà họ nhận [dạng] được những tài khoản thường xuyên đi báo cáo kiểu như vậy thì họ sẽ phải xoá ngay từ đầu, chứ không để tình trạng nó diễn ra như trong suốt nhiều năm vừa qua.”
Ngày 2 tháng 12, báo Quân đội Nhân dân cho đăng tải bài viết về thông báo trên của Facebook, tuy nhiên thay vì phản ánh đúng nội dung của bản báo cáo là Facebook gỡ bỏ mạng lưới các tài khoản chuyên nhắm đến giới hoạt động xã hội và người bất đồng chính kiến, thì báo Quân đội lại viết thành “Facebook mạnh tay dẹp bỏ tài khoản chống phá chính phủ Việt Nam”.
Bài báo trên của báo Quân đội còn trích dẫn phần trả lời phỏng vấn của người đại diện Facebook, ông David Agranovich, trên hãng tin Reuters. Nhưng đã tự ý thay đổi hoàn toàn câu trả lời của ông này.
Cụ thể, người đại diện của Facebook nói rằng mạng lưới tài khoản này chuyên nhắm đến người hoạt động xã hội và người bất đồng chính kiến với chính phủ Việt Nam, nhưng báo Quân đội lại sửa thành “các tài khoản đó có xu hướng nhắm vào các nhà hoạt động xã hội và chính phủ Việt Nam”.
Không những vậy, báo Quân đội Nhân dân còn nhét chữ vào miệng của ông David Agranovich, khi viết rằng những kẻ tấn công bị Facebook phát hiện và loại bỏ, chuyên chống lại “quyết sách của chính phủ Việt Nam”. Trong khi bản tin của Reuters không hề có câu nói này.
Việc các nhà hoạt động xã hội, nhân quyền, và người bất đồng chính kiến trở thành nạn nhân của các chiến dịch tấn công trên mạng xã hội đã được truyền thông quốc tế đưa tin từ trước, và chính phủ Việt Nam cũng đã thừa nhận sự tồn tại của lực lượng tác chiến trên không gian mạng mang tên Lực lượng 47.
Tháng 12 năm 2020, tổ chức Ân xá Quốc tế ra báo cáo có tên Để Chúng tôi Thở, trong đó tố cáo chính quyền Việt Nam đàn áp tự do biểu đạt trên mạng xã hội thông qua nhiều hình thức, trong số đó bao gồm áp dụng các chiến dịch báo cáo vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng trên Facebook.
Ba đài lớn của Âu Mỹ trong đó có Đài Á Châu Tự Do hồi cuối tháng 10 bị một tài khoản Facebook ở Việt Nam đổi tên thành "Đảng Cộng sản Việt Nam Muôn Năm", các đài báo khác thì đổi tên thành các khẩu hiệu cổ vũ đảng, nhà nước tương tự.
Ngay trước đó, tờ Washington Post khẳng định, đích thân ông Mark Zuckerberg đi đến quyết định chấp nhận yêu cầu kiểm duyệt của Hà Nội với lý do không muốn đối mặt với nguy cơ phải bỏ một trong những thị trường quan trọng nhất của Facebook tại Châu Á là Việt Nam, nơi có khoảng 70 triệu người đang dùng mạng này.