Gần đây, mình thấy nhiều bài viết ca thán về việc các công ty big tech "xâm phạm" quyền "tự do ngôn luận" của Trump. Những bài viết này được viết bởi người của đủ mọi ngành nghề kể cả những "luật sư" ở VN lẫn ở Mỹ và các nước khác nên mình muốn nói vài lời về quyền tự do ngôn luận. Mình không phải là luật sư và cũng không làm việc liên quan gì đến luật nhưng mình lớn lên ở đây, được đi học ở đây và, với tư cách là một công dân Mỹ, mình hiểu rõ quyền lợi đó gồm những gì. Hôm nay mình xin phép được giải thích luật này cho các bạn theo những gì mình đã được học. Quyền tự do ngôn luận được đến từ và được bảo vệ bởi Tu Chính Án Thứ Nhất.
Trước hết, Tu Chính Án Thứ Nhất là gì? Tu Chính Án Thứ Nhất Là điều thứ nhất trong 10 điều khoản được bổ sung cho Hiến Pháp vào 12/15/1791. Nguyên văn của tu chính án thứ nhất như sau:
"Quốc Hội sẽ không đưa ra luật nào liên quan đến cơ sở tôn giáo hoặc cấm sự thực hiện tự do tôn giáo; hoặc cắt bỏ quyền tự do ngôn luận, hoặc tự do báo chí, hoặc quyền của người dân được tụ họp một cách hoà bình và quyền được kiến nghị Chính Phủ giải quyết những bất bình"
Tu Chính Án này bảo đảm quyền truyền tải ý kiến và thông tin (dù các ý kiến và thông tin đó trái chiều hay ghê tởm đến đâu) mà không sợ bị chính phủ kềm chế, che đậy hoặc hà hiếp. Luật này bảo vệ tất cả các hình thức truyền tải thông điệp từ lời nói, lời viết, nghệ thuật và các phương tiện truyền thông khác gồm cả quyền không nói hoặc không chào Quốc Kỳ. Tuy nhiên, không có nghĩa là quyền tự do ngôn luận không có hạn chế.
Khi nào thì quyền tự do ngôn luận không được bảo vệ?
- Khi bạn làm ra và phát tán những thứ tục tĩu như khiêu dâm trẻ em (Roth v. United States, 354 U.S. 476 (1957).
- Xâm phạm bản quyền (plagiarism of copy righted materials)
- Vu khống (defamation: libel & slander)
- Xúi giục hoặc tạo ra những hành động có thể gây nguy hại đến người khác.
Bây giờ chúng ta đã biết quyền tự do ngôn luận gồm có những gì rồi nên chúng ta hãy xem lại là các công ty Big Tech có xâm phạm quyền đó của Trump hay không nha.
Thứ nhất, các công ty Big Tech không phải "Chính Phủ". Họ là các công ty tư nhân nên họ không cần phải tuân theo tu chính án thứ nhất. Trump có quyền nói hay viết gì tuỳ ý Trump. Chính phủ Mỹ đã không đàn áp hay can thiệp gì đến Trump miễn sao Trump không xâm phạm luật Mỹ. Cho nên, 4 năm qua Trump đã nói láo hơn 20 ngàn lần mà chẳng ai làm gì nguy hại đến Trump. Còn các công ty tư nhân thì họ có quyền không phát tán những gì Trump nói, việc này hoàn toàn không vi phạm quyền tự do ngôn luận của Trump. Nói dễ hiểu là : Anh có quyền nói những gì anh thích, nhưng người khác hoàn toàn không cần phải nghe anh nói. Anh có quyền nói những gì anh thích ở nhà anh, nhưng tôi có quyền không cho anh nói ở nhà tôi.
Thứ hai, trên platform của các công ty này đã có luật lệ rõ ràng là nếu những ai đăng tin xách động bạo lực thì họ có quyền hạn chế hoặc đình chỉ các account vi phạm luật của họ. Vì Trump là tổng thống nên các công ty này đã chấp nhận ngoại lệ trong 4 năm vừa qua và chỉ dán nhãn khuyến cáo chứ không đình chỉ account của Trump như những account khác dù Trump đã vi phạm luật phát tán thông tin giả, và xách động bạo lực nhiều lần.
Thứ ba, cho dù họ không phải là công ty tư nhân thì họ vẫn không xâm phạm quyền "tự do ngôn luận" của Trump vì Trump đã xâm phạm cả luật riêng của platform và luật chung của nước Mỹ là xách động bạo lực và vu khống. Chẳng hạn như khi Trump nói hệ thống bầu cử dominion đổi phiếu của Trump thành của Biden hoặc ban bầu cử của các bang đã để cho việc gian lận bầu cử xảy ra tràn lan, etc...
Thứ tư, nếu Trump thích, Trump vẫn có thể tiếp tục liên lạc với người dân qua account chính thức của tổng thống trên Twitter and Fb chứ không phải account cá nhân của Trump. Trump vẫn có thể liên lạc với người dân qua các đài truyền thông như Fox News và các đài khác. Trump hoàn toàn không bị bịt miệng.
Trước khi các bạn phản bác là những gì Trump đã viết không phải là "xách động bạo lực" hay gian lận bầu cử đã xảy ra thì các bạn hãy nhớ rằng từ trước bầu cử rất lâu, Trump đã gieo sự sợ hãi và phẫn nộ vào đầu người dân là đất nước này sẽ mất vào tay Trung Quốc nếu Biden thắng và nếu Trump thua là do bầu cử này có gian lận. Và vào ngày đó (01/06), Trump đã chủ trì một buổi "stop the steal" rally, hôm đó Trump nhắc lại và nhấn mạnh các xaọ láo của Trump là cuộc bầu cử đã có gian lận và khuyến khích người ủng hộ "Fight like hell". Vì nếu không "fight like hell" thì họ sẽ mất đi đất nước này. Mình sẽ đính kèm transcript của ngày hôm đó ở phần comment cho các bạn tự đọc và phán xét nhé.
Các bạn cũng nên nhớ là 4 năm qua, Trump đã bổ nhiệm 229 vị thẩm phán ở tất cả các cấp bậc toà án kể cả 3 vị ở Tối Cao Pháp Viện. Dù vậy, Trump vẫn thua đến 62 vụ kiện về gian lận bầu cử vì Trump không có bằng chứng. Vu khống trên mạng khác với ra toà đối đầu với thẩm phán, dù thẩm phán đó là do Trump bổ nhiệm. Các đài truyền thông như Fox hay OANN cũng đã lên tiếng xin lỗi và đính chính những thông tin sai lệch về bầu cử khi bị hệ thống Dominion doạ kiện nên các thông tin về gian lận bầu cử Trump đưa ra hoàn toàn là bịa đặt và sai lệch.
Sự khích động bằng thông tin sai lệch của Trump không còn là trò đùa khi nó đã gây ra cái chết của 5 người, gồm cả một vị cảnh sát của DC hôm 01/06. Thống đốc Arnold Schwazenegger của California đã so sánh những gì xảy ra hôm 01/06 như Kristallnacht hay "Đêm thuỷ tinh vỡ" ở Đức. Vào những ngày đen tối từ 6-10 tháng 11 năm 1938, các nhà cầm quyền ở Đức đã yên lặng đứng nhìn dân Đức Quốc Xã giết người Do Thái hàng loạt mà không làm gì hết. Là những công ty với những platform có năng lực phát tán thông tin rộng rãi đến hàng tỉ người, nếu Big Tech không ra tay chặn lại sự xách động bạo lực của Trump thì, cũng như các nhà cầm quyền ở Đức khi xưa, họ đã tiếp tay cho cái ác. Nếu họ đã không ngăn chặn Trump thì không chừng đã có những cuộc bạo loạn tệ hại hơn những gì đã xảy ra hôm đó nữa.
Những gì xảy ra vào ngày 01/06 đã có thể trở nên tồi tệ hơn nếu như "thiết bị nổ" được mang vào toà capitol hôm đó không được tìm thấy. Một vụ Oklahoma bombing thứ hai đã rất có thể xảy ra và đã rất có thể cướp đi nhiều mạng người. Hôm đó, các nghị viên đã bị hoảng sợ và không biết rằng họ sẽ được thoát khỏi an toàn hay không chỉ vì họ đã làm việc theo lương tâm và Hiến Pháp. Họ đã bị cái gọi là "Khủng Bố". Vâng, chính xác là Khủng Bố. Trump đã không nói thẳng ra với những người ủng hộ là "hãy vào cướp toà Capitol và ép các nghị sĩ đảo chính", điều đó đúng, nhưng những gì Trump làm thì đã quá rõ. Nên nhớ, Saddam Hussein ngày xưa cũng chỉ xúi giục chứ đâu có tự lái máy bay để đâm vào Tháp Đôi ngày 9/11.
Hỡi các vị tranh đấu vì Dân Chủ người Việt trên khắp thế giới, sao các vị có thể tiếp tay và ủng hộ đảo chính để lật đổ nền Dân Chủ Mỹ? Vì việc các vị đang làm chính xác là vậy đó. Biden là một người tổng thống đã được 81 triệu dân bầu lên. Đó là ý dân. Ý dân phải được tuân theo, đó mới là Dân Chủ.
À, trước khi các Vị nói là tại sao một tổng thống được bầu lên vì ý dân như Biden lại phải dùng 25 ngàn đơn vị vệ binh để bảo vệ ngày nhậm chức mình xin hỏi lại, tại sao một tổng thống được lòng dân như Trump phải xây rào xung quanh Nhà Trắng, việc mà xưa giờ chưa tổng thống nào làm? Xin các vị ngừng sử dụng tiêu chuẩn kép.
Còn nữa, Những bạn so sánh việc các công ty Big Tech đình chỉ account của Trump với quyển 1984 của George Orwell, mình khuyên các bạn hãy đọc quyển đó rồi phát biểu lại. Không có ai ở đây quản lý suy nghĩ hay bịt miệng các bạn cả trừ khi các bạn xách động bạo lực gây nguy hiểm đến tính mạng người khác. Trong 4 năm sắp tới, nếu Biden làm sai, các bạn cứ tự nhiên rủa ổng cho mình. Bản thân mình cũng sẽ làm y như vậy. Để xem có ai làm gì tụi mình hay không.