Con người sinh ra trăm người trăm tính, chẳng ai giống ai. Có người hiền lành, có người độc ác. Người thích màu xanh người ưa mầu đỏ. Khác nhau như vậy nhưng sống được với nhau vì được hướng dẫn, ảnh hưởng ít nhiều bởi những quy luật gia đình và xã hội. Vì thế mới có hiện tượng đối nghịch cạnh nhau một cách lạ lùng. Như nước Pháp có người thích phó mát Roquefort mùi thum thủm, nước Việt thì có người thích mắm nêm, người ưa mắm tôm, người nghiện mắm thái Châu đốc, mà có người thì chịu không nổi cả ba thứ mắm. Nhìn chung thì những thứ gây ấn tượng mạnh thường cũng tạo cảm ứng mạnh. Nói khác đi, càng thối càng mê, càng thơm càng thích, không mùi không vị nhạt như nước ốc chẳng ai thèm. Trong chính trường Mỹ cận đại và hiện đại, ông Donald Trump là người tổng thống thuộc loại này. Nghĩa là tạo nên một đám quần chúng cuồng mê và cuồng chống, ở người Mỹ trắng rặt giòng cũng như nơi những người Mỹ các mầu da.
Có người bảo rằng so sánh tổng thống với mùi thối của các loại mắm là điều cực kỳ vô lễ. Kẻ cuồng mê sẽ rất có thể viết thư mách và lập thỉnh nguyện thư xin chữ ký để mang ra tòa bỏ tù, hay là đuổi về nước như trường hợp Nguyễn Ngọc Như Quỳnh đã dám không nghĩ rằng nước Mỹ là vĩ đại. Nhưng có đem ra được đến tòa thì cũng còn phải chờ tòa ra phán quyết đối với kẻ áp dụng quyền quan trọng hàng đầu là tự do phát biểu ghi trong hiến pháp Hoa kỳ. Cho nên Như Quỳnh vẫn ở Mỹ.
Nói đến chuyện tòa, thì lại không khỏi nghĩ đến Donald Trump. Trump trải qua cả chục ngàn vụ tranh chấp ra tòa mà vẫn cứ làm tổng thống. Ngay cả hiện nay, từ khi ngồi trước cái “bàn vĩ đại” theo như lời mô tả của chính đương sự, trong phòng bầu dục Bạch cung cũng có khối vụ ra tòa. Mới đây, đã thua khi không chặn được cuốn sách của John Bolton, nguyên cố vấn an ninh quốc gia viết về Trump từ kinh nghiệm một năm rưỡi làm việc với Trump. Còn những vụ khác có thắng có thua hay trong tình trạng chưa ngã ngũ, vì còn chờ nơi Tối cao pháp viện
Nhưng dù thua hay được thì Trump cũng vẫn khơi khơi, vì đã quen với cuộc sống liên miên kiện tụng. Bởi thế cho nên có người đã nhận định rằng Trump luôn luôn thủ lợi trong tình trạng mâu thuẫn, tranh chấp. Nếu cần thì tạo ra lộn xộn để thủ lợi. Theo kiểu “bạng duật tương trì ngư ông đắc lợi”( trai cò ghì nhau, ngư ông được lợi; Vì bắt được cả hai: Trai thì nấu cháo; cò thì sáo măng). Như trường hợp luật cách ly xã hội để ngăn ngừa bệnh Covid 19. Thống đốc Michigan Gretchen Whitmer thuộc đảng Dân chủ và một số tiểu bang khác thi hành luật. Có những người Cộng hòa thủ cựu lái xe chặn mọi ngả đường vào khu hành chánh thủ đô tiểu bang phản đối. Trump ủng hộ những người này và nói họ là những người tốt, khuyên bà Whitmer điều đình với họ. Ngoài ra còn tweet kêu gọi giải phóng Michigan, Virginia, Minnesota. Truyền thông hỏi tại sao, Trump (lươn lẹo) giải thích rằng là để bầy tỏ sự ủng hộ quyền tự do phát biểu. Mới đây, ngày chủ nhật 28 tháng 6, Trump phổ biến video một người Mỹ trắng trong vùng những người hồi hưu, được mệnh danh là The Villages ở Florida lái xe đánh golf có mang cờ tranh cử của Trump 2020, và hô khẩu hiệu White power (Quyền lực da trắng). Sau nhiều phản đối, Trump đã lấy tweet này đi. Nhưng gián tiếp thì Trump đã đưa được tín hiệu là ủng hộ chủ trương da trắng siêu việt.
Thứ hai 29 tháng 6, Trump chia sẻ video cặp vợ chồng Mỹ trắng Mark và Patricia Closkey chĩa súng vào đám biểu tình Mỹ đen đi qua một cách trật tự trước nhà, cách chừng 20 yards, đến tòa tỉnh trưởng St Louis đòi tỉnh trưởng Lyda Krewson từ chức. Vì Krewson đã thông báo những chi tiết cá nhân của những người hoạt động cho truyền đi trên mạng internet. Thái độ đi ra khỏi căn nhà cao cửa rộng chĩa súng vào đám biểu tình chỉ đi qua trước nhà là thái độ khó biện minh. Đưa hình ảnh này lên là Trump muốn cho thấy tán thành chuyện này. Mục đính là củng cố lập trường theo Trump của một số da trắng thủ cựu. Thế là đủ.
Không cần để ý đến những giải thích cho suôi của các phụ tá Bạch cung về các phát biểu cũng như động thái kể là bất thường ở ngôi vị tổng thống của Trump lược kể như trên, người ta hiểu rằng tất cả vì hai lý do căn bản. Một là Trump có tật không bỏ được là luôn luôn phọt ra những cảm tính tại chỗ và bản chất kỳ thị. Hai là Trump dư biết rằng không bao giờ tất cả mọi người đều ủng hộ mình. Do đó Trump ma mãnh luôn luôn chọn thái độ lôi kéo thành phần nòng cốt là da trắng trong một đám quần chúng lớn.
Nhìn lại quyết định mở đầu tái tranh cử Trump đã chọn Tulsa Oklahoma, trong cái kế chia để trị, tạo nước đục thả câu. Địa điểm Tulsa có thể tạo tranh cãi ngay trong đám cận thần, nhưng là sự tranh cãi có lợi cho Trump. Trước hết, Tulsa là nơi mà năm 1921 đã xẩy ra vụ da trắng tàn sát phá tan vùng da đen Greenwood phồn thịnh đến độ được gọi là Black Wall Street. Vùng này đã chìm luôn không bao giờ ngóc đầu lên lại. Thông điệp ngầm khi chọn Tulsa là ta “ở cùng các ngươi”, cho những người da trắng ở đó và ở các nơi khác ủng hộ Trump. Trump đã chọn ngày 19 tháng 6 là ngày lễ lớn của người da đen mừng chính sách nô lệ chấm dứt (mà Trump nói là không biết, để đưa ra hàm ý gián tiếp là không coi ngày này ra gì). Nhưng đồng thời lại nhận công luôn là nhờ chọn lựa này mà mình đã làm cho ngày này nổi tiếng. Sau khi những bàn tán thì Trump đã lùi xuống ngày 20 để ra mắt tuyên bố tranh cử. Nhưng sự chờ đợi đã không như Trump mong ước, vì không phải tất cả da trắng đều kỳ thị theo Trump và cũng ngại các biểu tình chống Trump. Cho nên số người đến tham dự chỉ trên dưới 6,000 người trong một hội trường cho 19,000 người.
Dưới mắt người không quan tâm thì Trump chẳng thiệt gì bao nhiêu với những động thái trái nghịch. Bởi vì đã không quan tâm thì hay dở chẳng chấp. Dưới mắt những kẻ thích Trump dù da trắng hay da mầu, như trường hợp thích mắm thối, thì càng thối càng ngon, hay ít ra thì mùi thơm thối không phải là vấn đề. Bởi vì đó là thái độ của những kẻ cuồng mê. Hiểu được, và chẳng có gì đáng chê trách.1
Xét đến sự cuồng mê Trump trong đám người Mỹ gốc Mít, thì có thể một lý do quan trọng là sự tin chắc rằng Trump chống Tầu, chống Cộng, và sẽ giúp VN chống Tầu, mà họ vốn ghét Tầu tận mạng, chống Cộng tận cùng. Tại sao họ nghĩ như vậy, không thấy ai chỉ ra rõ ràng. Có thể chỉ do suy diễn một số lời Trump nói hay một số việc không biết rõ nội dung. Nói khác đi, chỉ nghe một nửa, biết một nửa hay chỉ cần biết một phần sự kiện họ để ý. Thí dụ như coi Trump là người hoàn toàn vô vụ lợi cá nhân, chỉ làm vì lợi ích công. Vì chỉ cần nhớ Trump tuyên bố không lấy lương tổng thống, mà chỉ lấy một đô la tượng trưng. Nhưng không để ý rằng Trump đã có được vô số các lợi ích khác đổ vào công ty Trump (Trump foundation) vì Trump là tổng thống có thể ban phát vô số ân huệ không ai nhìn thấy. Việc nhiều lợi ích đổ vào Trump foundation tuy có làm cho một số nhà chính trị chống đối ì sèo than vãn nhưng không đi tới đâu. Vì Trump là tay tổ sẵn sàng đối phó với tòa án đủ cỡ, với luận cứ tòa chưa ra án, là chưa có tội. Nhưng quan trọng hơn cả, là tòa không thể không bị mua bằng đủ thứ Trump có. Và ngay các nhà chính trị than van cũng vậy.
Bác sĩ Trần Xuân Ninh
(Ngày 20 tháng 6/2020- Ngày 02/07/2020)