May 13, 2020
Các bác sĩ điều trị bệnh nhân COVID-19 đang nhận thấy một loạt các hội chứng kỳ lạ và đáng sợ, bao gồm các cục máu đông ở mọi kích cỡ trên cơ thể, chứng suy thận, viêm tim, biến chứng miễn dịch và cả một hiện tượng có tên “ngón chân COVID”.
Bệnh nhân đã ở trong tình trạng tương đối ổn trong 10 ngày đầu mắc COVID-19. Mới 38 tuổi, anh không thuộc nhóm đối tượng được mô tả là có rủi ro biến chứng cao với bệnh viêm đường hô hấp cấp (COVID-19) do virus Corona chủng mới (SARS-CoV-2) gây ra.
“Anh ấy có các triệu chứng phổi nhẹ nên chỉ nghỉ ngơi ở nhà”, bác sĩ Sean Wengerter, một bác sĩ phẫu thuật mạch máu ở Pomona, New York cho biết. “Bệnh nhân đã được chẩn đoán COVID-19 tại một phòng khám cấp cứu, sau đó khá ổn tại nhà. Anh ta chỉ bị ho một chút”.
Cho đến khi một trong những triệu chứng đáng ngạc nhiên của Covid-19 bắt đầu xuất hiện
“Sau khi vừa thức dậy thì cả hai chân tê và lạnh và yếu đến mức không thể đi được”, Wengerter, trưởng khoa phẫu thuật mạch máu tại Bệnh viện Good Samaritan của Trung tâm Y tế Westchester, nói.
Coronavirus có thể gây ra cục máu đông
Người đàn ông tương đối trẻ này bị tắc động mạch chủ – một cục máu lớn trong động mạch chính của cơ thể, ngay phía trên nơi nó tách thành hai phần để chạy vào mỗi chân. Máu không chảy vào động mạch chậu và chân anh ta bị “bỏ đói”.
Đó là một biến chứng cực kỳ nguy hiểm có thể giết chết từ 20% đến 50% bệnh nhân, Wengerter nói. “Nó thường không xảy ra ở một người 38 tuổi”, ông nói với CNN.
Nhờ chẩn đoán nhanh chóng và một thủ tục phẫu thuật để cắt mở các động mạch và lấy ra cục máu đông bằng ống thông cứu bệnh nhân. “Chúng tôi đã có hai bác sĩ phẫu thuật làm việc cùng một lúc với anh ta,” Wengerter nói.
Các bác sĩ điều trị bệnh nhân coronavirus đang nhìn thấy một loạt các hội chứng kỳ lạ và đáng sợ, bao gồm các cục máu đông ở mọi kích cỡ trên cơ thể, suy thận, viêm tim và biến chứng miễn dịch.
Tiến sĩ Scott Brakenridge, giáo sư trợ lý thuộc nhóm phẫu thuật chăm sóc cấp tính tại Đại học Y khoa Florida, cho biết: “Một điều vừa gây khó hiểu, vừa gây nản lòng là căn bệnh này đang biểu hiện theo nhiều cách khác nhau. Trong một số trường hợp, virus ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng hô hấp của bệnh nhân và trong những trường hợp khác, dường như nó liên quan đến biến chứng suy nội tạng đa hệ thống – khi tất cả các cơ quan trong cơ thể bệnh nhân ngừng hoạt động. Và bây giờ nó còn liên quan đến những ảnh hưởng lên hệ miễn dịch ở trẻ em”.
Gây suy nội tạng đa hệ thống
Mặc dù coronavirus mới được chỉ định là một loại virus đường hô hấp, nhưng rõ ràng nó đang ảnh hưởng đến một số người trên khắp cơ thể của họ. Các triệu chứng rõ ràng nhất của nhiễm virus là các triệu chứng hô hấp: sốt, viêm phổi và hội chứng suy hô hấp cấp tính.
Bên cạnh đó, SARS-CoV-2 dường như còn tấn công trực tiếp một số cơ quan trong cơ thể. Một trong những rắc rối nhất là nó tấn công vào niêm mạc mạch máu, từ đó gây ra sự đông máu bất thường. “Có vẻ như COVID-19 đang tạo ra một phản ứng viêm cục bộ dẫn đến hiện tượng huyết khối. Điều này xảy ra do tác động trực tiếp của virus lên chính các động mạch”, bác sĩ Wengerter phỏng đoán.
Các nhà nghiên cứu bệnh học đang tìm thấy những cục máu nhỏ trong các mạch nhỏ nhất, Tiến sĩ Oren Friedman, người đã chăm sóc bệnh nhân Covid-19 trong phòng chăm sóc đặc biệt tại Trung tâm y tế Cedars-Sinai ở Los Angeles cho biết.
“Không còn tranh cãi gì nữa, virus dường như gây ra huyết khối và ảnh hưởng trực tiếp đến các mạch máu của bạn. Và điều đó có nghĩa là nó ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể”, bác sĩ Friedman nói với CNN.
“Rõ ràng, mọi cơ quan trong cơ thể bạn đều được nuôi dưỡng bởi các mạch máu, vì vậy nếu virus ảnh hưởng đến các mạch máu của bạn, thì bạn có thể bị tổn thương nội tạng”, ông nói.
“Đó là một bức tranh rất khó hiểu. Sẽ mất thời gian để hiểu”, Brakenridge nói.
Virus có thể khiến hệ thống miễn dịch của trẻ phản ứng thái quá
Một trong những hội chứng đáng sợ nhất có thể liên quan đến Covid-19 là “hội chứng viêm đa hệ thống ở trẻ em”. Thành phố New York báo cáo 52 trường hợp, Thị trưởng Bill de Blasio cho biết hôm thứ ba, và Bộ Y tế bang New York cho biết họ đang điều tra 100 trường hợp.
Hội chứng này được đặc trưng bởi sốt dai dẳng, viêm, chức năng kém ở một hoặc nhiều cơ quan và các triệu chứng khác giống như sốc, một hội đồng bác sĩ nhi khoa được gọi là Hợp tác PICU-COVID-19 quốc tế nói.
“Trong một số trường hợp, trẻ em bị sốc và một số có đặc điểm của bệnh Kawasaki, trong khi những trẻ khác có thể có dấu hiệu của “cơn bão cytokine” – tức tình trạng phản ứng miễn dịch quá mức . Ở một số khu vực địa lý, đã có một sự gia tăng trong các trường hợp bệnh Kawasaki ở trẻ em không bị sốc, Bác sĩ của Bệnh viện nhi Boston, Tiến sĩ Mary Beth Son nói. Bệnh Kawasaki liên quan đến viêm trong thành của các động mạch cỡ trung bình và có thể làm hỏng tim.
“Hệ thống miễn dịch của bạn phản ứng quá mức với virus và vì đây là những bệnh viêm nhiễm, phản ứng thái quá này có thể gây ra một căn bệnh giống như Kawasaki”, Tiến sĩ Glenn Budnick, bác sĩ nhi khoa ở Pomona, New Jersey, cho biết trên CNN Newsroom hôm thứ Bảy.
Tiến sĩ Jane Newburger, bác sĩ tim mạch của Boston Children và một chuyên gia về bệnh Kawasaki cho biết: “Thậm chí có khả năng các kháng thể mà trẻ em đang tạo ra SARS-CoV2 đang tạo ra một phản ứng miễn dịch trong cơ thể”.
“Cơn bão Cytokine” cũng có thể gây ra một số tổn thương phổi và đông máu bất thường thấy ở bệnh nhân trưởng thành, các bác sĩ cho biết.
Tuy nhiên cũng có bằng chứng khác cho thấy virus thực sự không tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh, và nó thực sự đang ức chế hệ miễn dịch. Điều đó cho phép virus tấn công trực tiếp hơn vào các cơ quan trong cơ thể” – theo Tiến sĩ Brakenridge, tại Đại học Y khoa Florida.
Bác sĩ Zheng Zhang và các đồng nghiệp tại Bệnh viện Nhân dân số 3 Thâm Quyến ở Thâm Quyến, Trung Quốc đã phân tích các mẫu tế bào miễn dịch lấy từ phổi của 9 bệnh nhân coronavirus và tìm thấy mức độ cao của các tế bào miễn dịch gọi là đại thực bào và bạch cầu trung tính, cũng như các hóa chất báo hiệu miễn dịch gọi là cytokine và chemokine ở những bệnh nhân ốm yếu. Bệnh nhân ốm yếu cũng có mức độ tăng sinh tế bào T cao, một loại tế bào miễn dịch khác.
Nhưng những bệnh nhân có triệu chứng nghiêm trọng nhất có số lượng tế bào T CD8 thấp hơn, trực tiếp tiêu diệt các tế bào bị nhiễm virus.
Các bác sĩ nói rằng họ đang tìm ra rằng các phương pháp điều trị khác nhau có thể giúp kiểm soát các triệu chứng. Chất làm loãng máu có thể giúp kiểm soát sự đông máu bất thường, trong khi các chất ức chế miễn dịch có thể giúp kiểm soát “cơn bão cytokine”.
Virus có thể gây ra ‘ngón chân COVID’
Một triệu chứng cuối cùng là khó hiểu – nhưng ít gây phiền hà hơn – được gọi là “ngón chân covid”. Bệnh nhân báo cáo sưng đỏ hoặc tím ngón chân.
Có thể các cục máu nhỏ liên quan đến Covid-19 đang gây ra nó, các bác sĩ cho biết.
“Một mô hình ngón chân COVID mà mọi người đang báo cáo là tổn thương màu đỏ điểu hình ở lòng bàn chân. Có thể đây là phản ứng ở da hoặc gây ra do các cục máu đông rất nhỏ trong những mạch máu ở ngón chân. Tình trạng này thường không liên quan đến bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng nào”, bác sĩ chuyên khoa hô hấp Humberto Choi tại Cleveland Clinic (Mỹ) cho hay.
TH