Canada và Nhật ngả nghiêng trước một Trung Quốc càng ngày càng ngạo mạn và phải tìm con đường thích hợp.
Junya Nishino, học giả nghiên cứu về liên hệ giữa Nhật Bản, hai nước Triều Tiên và Trung Quốc, đưa ra những cảnh báo về những dấu hiệu đáng ngại tới một trật tự thế giới mới, mà ký giả Murray Brewster có đính kèm trong bài viết.
Vài nhận định quan trọng:
- China is not a democratic country. China is an authoritarian system. So we always need to pay close attention. (dịch: TQ không phải là một quốc gia dân chủ. TQ là một quốc gia độc tài. Chúng ta phải luôn chú ý điều này).
- And there lies the problem shared by Canada and Japan, Nishino said. Japan has been trying to strike a balance between a tough security policy and a healthy trading relationship. The Trump administration can afford to be bellicose and fight a trade war with China. Canada and Japan cannot (dịch: Nishino nói: “Và đây là vấn đề chung cho Canada và Nhật. Nhật Bản cố gắng giữ quân bình giữa chính sách an ninh chặt chẽ và quan hệ thương mại lành mạnh. Chính phủ Trump có thế có một đối sách hiếu chiến và chiến tranh thương mại với Trung Quốc, nhưng Nhật và Canada không thể kham nổi chuyện này”.
Những diễn biến đáng lo âu hai năm nay:
- Sau khi thỏa ước mậu dịch mới giữa Mỹ, Mexico và Canada cuối tháng 10/2018, một phái đoàn thương mại lớn của Canada sang Trung Quốc bàn về mở rộng thương mại.
- Nội các chính phủ Canada mấy tháng trước có một chức bộ trưởng mới toanh: bộ trưởng bộ giao thương quốc tế.
- Nam Hàn ký thỏa ước quân sự với Trung Quốc tháng 11/2019.
- TT Dulerte (Philippines) chấm dứt thỏa ước quân sự với Mỹ (Visiting Force Agreement) vài ngày trước.
Nếu thực sự chính phủ Trump xem TQ là một quốc gia cần có sách lược đối phó, ông ta:
- Đối ngoại, ông ta không bao giờ o ép đồng minh trong mọi thương thuyết - xem bài trước. (Trong bài diễn văn Hiện Tình Đất Nước hàng năm hồi đầu tháng, ông ta nói đã đạt được công bằng với Canada và Mexico. Người nào có chút lý trí thì cũng thấy là hai nước nhỏ như Canada (kinh tế 1/10 Mỹ) và Mexico (kinh tế ¼ Mỹ) KHÔNG THỂ NÀO ăn hiếp được Mỹ trước đây mà nay phải đòi công bằng).
- Đối nội, ông ta tôn trọng các định chế của Mỹ mà thế giới hướng tới, đoàn kết đảng phái, đoàn kết quốc gia. Hãy nhìn vào những gì Trump làm tứ khi làm TT trước khi bảo những người khác ý (đảng Dân Chủ, truyền thông…) ghen ghét, hận thù ông ta tìm cách lật đổ ông ta.
Cuộc chiến với nước nhỏ như Afghanistan, Iraq, với sự hỗ trợ của mọi đồng minh truyền thống mà còn tiếp diễn đến ngày nay, huống chi Trung Quốc không phải nhỏ bé như hai nước kia. Trong trường hợp này, không người khôn ngoan nào đánh nhau không có sách lược và đánh một mình.
Mọi người phải suy nghĩ và hành động trước khi quá trễ. Bản thân tôi, một công dân Canada gốc Việt, tôi muốn nhắc lại với các bạn Mỹ một câu nói trong bài trước: “The world still wants to believe in America. But we need Americans to help us believe (Thế giới vẫn còn muốn tin tưởng vào nước Mỹ. Nhưng chứng tôi cần nước Mỹ giúp chúng tôi tin tưởng như vậy).”
Liêm Mai
(02/2020)