Ngày thứ năm 22 tháng 11/2018 tổng thống Donald Trump nghỉ lễ Thanksgiving ở cơ ngơi nghỉ mát Mar-a-Lago của ông tại Palm Beach tiểu bang Florida. Nhưng mà vẫn không yên vì chuyện Jamal Khashoggi một nhà bình luận của báo Washington Post, người Ả Rập Saudi thường trú nhân tại Mỹ, bị giết và tiêu hủy mất xác trong tòa lãnh sự Saudi Arabia ở Thổ nhĩ Kỳ ngày 2 tháng 10/2018 . Những bằng cớ video và audio từ các nguồn tin tình báo Thổ nhĩ Kỳ và những giải thích bất nhất từ phía triều đình Ả Rập Saudi về sự mất tích rùng rợn của Khashoggi chỉ ra rằng thủ phạm là một nhóm 18 viên chức cao cấp thân cận với hoàng thái tử Mohammed bin Salman, hiện đã bị giam giữ. Truyền thông loan tin ngày 16 tháng 11/2018 rằng cơ quan tình báo trung ương Mỹ CIA đã kết luận rằng hoàng thái tử Mohammed bin Salman, người hiện đang nắm quyền tại Saudi là thủ phạm ra lệnh giết Khashoggi. Ngược lại thì ông Trump từ khi xẩy ra vụ thủ tiêu đã lững lờ, không xác định thủ phạm và nhiều lần chối tội cho hoàng thái tử Mohammed bin Salman. Kỳ này, qua hội báo viễn liên, truyền thông đã hỏi ông về kết luận của CIA. Thì ông đã nói rằng truyền thông “loan tin sai” vì CIA “không kết luận” mà chỉ nói rằng “hoàng thái tử có thể làm điều đó” và đó là một khác biệt lớn. Người nghe không ai có báo cáo của CIA mà đọc để nói truyền thông loan tin đúng hay ông Trump nói đúng. Nhưng điều chắc chắn là về chuyện này thì có người tin ông Trump, có người tin truyền thông… dù có theo rõi chi tiết hay không.
Báo The Guardian Ăng Lê ghi lại lời ông Trump như sau “Không không, họ không kết luận. Tôi xin lỗi. Không, họ không kết luận. Họ cảm thấy thế. Tôi có bản báo cáo… họ không kết luận, tôi không biết rằng có ai sẽ có thể kết luận rằng hoàng thái tử làm điều đó không”. Rồi ông nói “Chúng ta có một đồng minh rất mạnh ở Saudi Arabia, một đồng minh nói rắng ở cấp cao nhất, hoàng thái tử, không có làm chuyện tàn khốc đó, và đó là một chuyện tàn khốc. một chuyện khủng khiếp. Tôi ghét chuyện đó hơn các bạn. Nhưng sự kiện là họ đã là một đồng minh rất mạnh, họ đã tạo ra tiền bạc ghê gớm bằng những vụ mua hàng, nhưng quan trọng hơn cả là họ đã giữ giá dầu thấp”.
Ông nói “Nếu chúng ta đi theo một tiêu chuẩn chắn chắn thì có thể là chúng ta sẽ không thể có đồng minh ở hầu như bất cứ một nước nào cả”, Ông còn thêm “Tôi ghét cái tội ác đó. Tôi ghét sự che dấu. Tôi nói cho các bạn biết rằng hoàng thái tử ghét điều này hơn cả tôi nữa” . Và:
“Tôi nói cho các bạn biết điều này: là tôi không biết, tôi không biết. Nhưng làm hay không làm điều đó, thì ông ta đã chối một cách quyết liệt. Thân phu ông ta, nhà vua, phủ nhận một cách quyết liệt. CIA không nói rằng họ làm chuyện đó, nhưng chỉ ra một số điều và khi chỉ ra các điều như thế thì các bạn có thể cho rằng ông ta làm hay ông ta không làm.”
Khi được hỏi rằng nếu Saudi không chịu trách nhiệm thì ai là trách nhiệm trong vụ giết Khashoggi, ông Trump trả lời “Có thể là thế giới trách nhiệm, vì thế giới là một nơi dữ dằn hoang dại”. Tưởng nên biết rằng Thổ Nhĩ Kỳ là nước xẩy ra vụ thủ tiêu và là nước trưng các bằng cớ về vụ án này đã nói lập trường của ông Trump là “trò hề”. Tại sao mà ông Trump phải loanh quanh bao che, biện hộ cho hoàng thái tử Mohammed bin Salman quá vậy? Bởi nếu so với phản ứng các nước Tây phương đồng minh của Mỹ cũng có những liên hệ kinh tế và chính trị quan trọng với Saudi Arabia thi không thấy sự bao che Salman dai dẳng và khó thuyết phục người nghe như ông Trump. Có người sẽ bảo là bởi vì Jared Kushner con rể và cố vấn cao cấp của ông Trump là bạn thân, liên lạc chặt chẽ với Mohammed bin Salman từ tháng 3/2017 và là người đã tổ chức chuyến công du ngoại quốc đầu tiên của ông ở cương vị tổng thống sang Saudi Arabia, Do Thái và Vatican với lý do bề mặt là đi thăm gốc nguồn của ba tôn giáo lớn trên thế giới. Nói thế có đúng, nhưng vẫn là hời hợt, nếu hiểu rõ rằng đối với ông Trump thì thời gian hai năm ở địa vị tổng thống đã đủ chứng minh rằng không ai có thể hơn ông. Nói khác đi, ông không phục vụ ai, mà ngược lại ông chỉ giao quyền hay che đỡ cho một người chức vụ, nếu người đó có thể làm những điều ông muốn. Kushner là người quan trọng vì có liên lạc chặt chẽ với Netanyahu, là người đem lại cho ông sự hỗ trợ mạnh mẽ trong hoàn cảnh ông bị thường xuyên phe đối lập chống đối , bươi móc, đánh phá từ khi trúng cử tổng thống tới nay. Cũng xin nhắc lại ở đây rằng ông quyết liệt tối đa với kẻ thù của ông, và đã không ngần ngại nói ra như thế. Chứng cớ cụ thể ngay tại Hoa kỳ là trong cái chết của thượng nghị sĩ John Mc Cain, ông Trump chẳng ngại lấy thái độ ngược lại với giới chính trị và truyền thông Hoa kỳ. Trong trường hợp Saudi Arabia câu chuyện trả đũa cũng tương tự. Đại tài phiệt hoàng tử Al Waheed bin Talal đứng thứ 45 thế giới, về tài sản, khi năm 2015 nghe tin Trump tính tranh cử tổng thống thì đã nói Trump nên bỏ ý định đó đi vì Trump mà ra tranh cử thì là “một nỗi xấu hổ của thượng đế”. Ông Trump đã mắng lại rằng “tên rượu chè thuốc sái” này tính lấy tiền của cha để ảnh hưởng lên các chính trị gia Hoa kỳ. Ông đã giữ kỹ cái căm ghét này đối với Talal. Cho nên sau khi trúng cử, ông Trump đã nhanh chóng đẩy Mohammed bin Salman từ một vị trí bình thường lên làm Hoàng thái tử qua những vận động của Kushner. Sau đó, tháng 6/2017 Mohammed đã được vua cha phong cho trách nhiệm bài trừ tham nhũng. Ở vị trí này, Mohammed bin Salman đã ngay lập tức ra lệnh bắt Al Waheed bin Talal và những cấp chức lãnh đạo đương quyền Ả Rập Saudi quan trọng nhất trong phe, từ lớn đến nhỏ, hàng trăm người, giam trong khách sạn Ritz Carlton ở Riyadh. Sau gần ba tháng, nhờ những điều đình giao nộp tiền bạc tính ra là hàng tỉ đô la Talal được thả cho ra, và tử đó sống phục tùng bin Salman một phép, như người ta thấy qua một cuộc phỏng vấn mới đây về vụ Khashoggi là người trong băng Al Waheed Talal và chống đối tích cực bin Salman.
Mohammed bin Salman nhờ ông Trump mà được nắm quyền, ngồi trên đống tài sản là dầu hỏa to lớn, đủ mạnh tợn trấn áp các thành phần sẵn sàng chồm lên chiếm quyền lực không thiếu ở Saudi Arabia, tất nhiên phải hết lòng giúp thi hành chính sách Trung Đông và Bắc Phi của Do Thái mà ông Trump cần dốc sức thực hiện để nhờ đó yên vị ở tòa Bạch cung và hy vọng thêm nhiệm kỳ thứ hai nữa, sau năm 2020. Sự dốc sức thi hành này chẳng bí mật gì, vì đã được nói ra trên báo Do Thái Jerusalem Post, trong nhận xét về hai bài diễn văn của hai ông Trump và Netanyahu thủ tướng Do Thái, đọc ở đại hội thường niên Liên hiệp quốc năm 2018. Rằng là hai bài như viết bởi cùng một tác giả mà chỉ có khác nhau một chút, là bài ông Netanyahu văn phong hay hơn, và nói năng hùng biện hơn.
Lâm Phong
(ngày 23 tháng 11/2018)