Ngày 11 tháng 11 năm 2018, nước Pháp làm lễ kỷ niệm 100 năm, ngày kết thúc Thế Chiến Thứ Nhất (1914-1918), tại Khải Hoàn Môn, thủ đô Paris, có đại biểu của 70 quốc gia trên thế giới tham dự. Trong buổi lễ, Tổng Thống Pháp Emmanuel Macron đã đọc một bài diễn văn dài, nội dung đề nghị xây dựng một liên minh quân đội cho riêng châu Âu, để đối phó với mối đe dọa của Nga, vì không còn trông mong gì vào Hoa Kỳ được nữa. Tổng Thống Macron cũng lên tiếng phê bình "chủ nghĩa dân tộc" và nói: " Một trăm năm trước, chủ nghĩa dân tộc đã reo rắc hủy hoại và chết chóc cho mấy chục triệu người. 100 năm sau, con quỷ già năm xưa đang lăm le trở lại để tàn phá, ..." và khẳng định: " đó là phản bội lại lòng yêu nước..."
Sự chỉ trích này, mọi người đều cho là ám chỉ vào Tổng Thống Donald Trump của Hoa Kỳ, vì trong quá khứ, ông đã từng tự hào, gọi mình là người theo "chủ nghĩa dân tộc" và phục vụ quê hương Hoa Kỳ với khẩu hiệu: " nước Mỹ trên hết. "Sau khi nhậm chức, Tổng Thống Trump đã rút chân ra khỏi nhiều hiệp ước quốc tế như Hiệp Ước Thương Mại Xuyên Thái Bình Dương, Hiệp ước về bảo vệ môi trường, hiệp ước khối NATO, và mới đây nhất là "hiệp ước hạn chế vũ khí nguyên tử tầm trung", với Nga, còn gọi là IMS. Lý do, là nước Mỹ đã bị thiệt thòi vì sự đóng góp không công bằng của các quốc gia khác trong hiệp ước. Việc rút khỏi hiệp ước hạn chế chế tạo vũ khí nguyên tử tầm trung với Nga, đã đặt các nước Âu châu vào trong tình trạng bị thường trực đe dọa bởi Nga.
Người ta nói, trong buổi lễ, Tổng Thống Trump có vẻ kém vui, và ít tham dự trò chuyện với các quan khách, trong khi Tổng Thống Pháp Emmanuel Macron và bà Thủ Tướng Đức Angela Merkel luôn tỏ ra thân mật, khăng khít, và đi sát cạnh nhau trò chuyện.
Từ Âu châu trở về Washington, Tổng Thống Trump đã lập tức, tweet bằng những lời lẽ giận dữ, đánh thẳng vào Tổng Thống Pháp Emmanuel Macron. Ông chế nhạo Tổng Thống Pháp có tỷ lệ ủng hộ của dân chúng xuống thấp, nước Pháp có tỷ lệ thất nghiệp cao, và khẳng định "không có quốc gia nào theo "chủ nghĩa dân tộc" lớn hơn Pháp!"
Như vậy, thì "chủ nghĩa dân tộc" có đáng bị chê trách hay không? Nhiều người đã lẫn lộn "tình yêu nước", với "chủ nghĩa dân tộc". Một nhà bình luận Hoa Kỳ đã phân tích rằng: một người "yêu nước" chỉ hãnh diện khi quốc gia mình đạt được thành quả bằng những đường lối chân chính. Một người theo chủ nghĩa dân tộc, thì hãnh diện với bất cứ thành quả nào quốc gia mình đạt được, dù là chân chính, hay không chân chính.
Một số các chính khách phương Tây cho rằng chủ nghĩa dân tộc có tính cách cục bộ, hẹp hòi, và ích kỷ, chỉ biết vun quén cho quyền lợi của quốc gia mình, và làm ngơ trước hoàn cảnh khó khăn của các quốc gia khác, đang cần sự chia xẻ và hỗ trợ. Chủ nghĩa dân tộc, đi ngược lại lý tưởng "toàn cầu hóa", mà thế giới vẫn cổ xúy bấy lâu nay.
Người ta lý luận rằng, thế giới hiện tại cần sự đóng góp tích cực của toàn thể các quốc gia trên toàn cầu. Sự tàn phá môi trường do lượng khí thải CO2 ngày càng gia tăng, đã phá hoại bầu khí quyển, đưa tới hiện tượng El Nino, đe dọa khắp toàn cầu. Bầu khí quyển là trách nhiệm chung của mọi quốc gia, nên một hiệp ước về bảo vệ môi trường, đã được nhiều quốc gia trên thế giới ký kết, mục đích là cùng nhau hạn chế khí thải CO2 từ các nhà máy công nghệ, nhất là các nhà máy chạy bằng than tại các quốc gia tiên tiến. "Toàn cầu hóa" là cơ hội để các quốc gia trên thế giới hội nhập với nhau, hợp tác cùng nhau, chia xẻ những lợi ích, những tiến bộ của y và khoa học, và tránh được những cuộc xung đột, hay tranh chấp về quyền lợi, đất đai, biển đảo.
Cũng tương tự, chủ nghĩa Cộng Sản, cũng đưa ra một xã hội lý tưởng, là thế giới đại đồng, các quốc gia trên thế giới hợp nhất thành một nước, không còn tranh chấp và xung đột. Khi đó, mọi người đều ấm no, hạnh phúc, "làm ít, hưởng nhiều". Tuy nhiên, muốn lên được thế giới đại đồng, cần phải trải qua hai giai đoạn là XHCN, và Cộng Sản chủ nghĩa. Nước VN, đã bao năm gian khổ vì XHCN, mà tới nay vẫn chưa tới đích. Mới đây, lại nghe ông Tổng Bí Thư kiêm Chủ Tịch nhà nước Nguyễn Phú Trọng tuyên bố : "không biết đến hết thế kỷ này, có tới được CNXH hay không?" Nghe mà thêm khổ!
Tại Âu châu, khoảng 28 quốc gia đã đồng ý hòa nhập, dùng chung một thứ tiền là đồng Euro, xóa bỏ ranh giới, để việc di chuyển từ nước này qua nước khác được dễ dàng, không cần visa....
Tuy là liên minh, nhưng các nước ở Âu châu hiện nay đang gặp nhiều khó khăn. Nước Anh đang sửa soạn Brexit, Hy Lạp đã từng bị vỡ nợ và số tiền nợ phải chờ tới 2024 mới trả hết. Ý đang lúng túng về kinh tê suy thoái. Mới đây, ngày 11/11 Tổng Thống Pháp đề nghị thành lập một quân đôi riêng cho liên minh châu Âu. Ngày 13 tháng 11, bà Angela Merkel kêu gọi các thành viên Âu châu xúc tiến thành lập liên minh quân đội, thì ngày 15/11, Hòa Lan đã lên tiếng thẳng thừng bác bỏ. Xem ra, không nước nào mặn mòi trong việc đóng góp, nếu không có Hoa Kỳ đứng mũi chịu sào!
Theo nhận định của một nhà bình luận, thì tuy không nói ra miệng, nhưng nhìn vào cung cách điều hành quốc gia, đối nội và đối ngoại, lãnh đạo của các cường quốc trên thế giới, kể cả Pháp, Nga, Trung Quốc, Nhật, Miến Điện... đều theo chủ nghĩa dân tộc. Dù là đối thủ, đối tác, đối đầu hay đối trọng, mục đích tối thượng là tìm cách đem quyền lợi tối ưu về cho đất nước mình. Ngay như việc Pháp và Đức cứ khăng khăng chỉ chịu đóng góp 1.2% GDP cho khối NATO, trong khi TT Trump đề nghị họ đóng 2%, để giảm bớt gánh nặng cho Hoa Kỳ, cũng là những bằng chứng. Trung Quốc còn theo một chủ nghĩa dân tộc tệ hại hơn nữa, đã công khai lấn đất, chiếm biển đảo của các quốc gia láng giềng, còn đồng hóa các sắc dân thiểu số như Mông Cổ, Tây Tạng, Mãn Châu, Tân Cương, và tồi bại nhất, là bằng cách khích động tình yêu nước, yêu dân tộc của các khoa học gia Trung Quốc làm việc tại Hoa Kỳ, đã xui dục họ đánh cắp những tài sản trí tuệ của Hoa Kỳ, đem về phát triển đất nước.
Nói tóm lại, những danh từ "toàn cầu hóa", hoặc 'thế giới đại đồng", chỉ là những con đường... đi không bao giờ đến. Các quốc gia trên thế giới vẫn hàng ngày xung đột, kèn cựa, diễu võ dương oai với nhau vì tranh dành quyền lợi. Chuyện Pháp chỉ trích Mỹ theo chủ nghĩa dân tộc, hay TT Trump kết tôi Pháp "theo chủ nghĩa dân tộc ...lớn hơn", cũng chỉ là: " thờn bơn méo miệng, lại chê trai lệch mồm." mà thôi.
Giao Tiên
11/2018