Cứ theo rõi các tin tức và bình luận trên hệ thống truyền thông giòng chính Mỹ như New York Times, Washington Post, CNN, NBC, ABC vân vân mà ông Donald Trump gọi là “truyền thông giòng chính tin giả” (fake news main stream media), thì sau cuộc điều trần trước Ủy ban tình báo Thượng viện của cựu giám đốc FBI James Comey, ông Trump kể như là chỉ còn việc thu xếp hành lý ra khỏi Phòng Bầu dục Bạch cung. Bởi vì ông đã yêu cầu ông Comey 1/ngưng điều tra việc liên lạc với Nga của tướng Michael Flynn là bạn thân và là cố vấn hội đồng an ninh quốc gia của ông Trump 2/bỏ qua việc điều tra các cộng sự viên thân cận của ông trong chuyện âm mưu toan tính với Nga trong cuộc bầu cử để đánh bại bà Hillary Clinton 3/bãi chức ông Comey không chấp nhận yêu cầu trung thành với tổng thống để làm theo ý muốn ông Trump, vì ông này nói trong cuộc điều trần là để giữ tính độc lập của FBI. Những điều này nếu mà được xác định rõ ràng với những chứng cớ không thể chối cãi thì ông Trump sẽ phạm tội “ngăn trở công lý” tức là một tội nặng có thể căn cứ vào đó mà đem ra quốc hội bãi chức. Thế nhưng trong mấy giờ trình bày, tuy ông Comey có cho thấy sự bực tức - được nói ra một cách “phải đạo chính trị” - đối với ông Trump và đưa ra những điều mà truyền thông giòng chính gọi là những cú đánh tai hại nặng nề, nhưng không có cú nào kể là “sát thủ”. Theo truyền thông giòng chính thì Bạch cung vô cùng hoan hỉ với cuộc điều trần này. Còn ông Trump thì cũng không tránh khỏi lên twitter tuyên bố chiến thắng và sẵn sàng 100% ra khai trước Ủy ban điều tra đặc biệt về vụ âm mưu với Nga, mà ông Robert Mueller đang tiến hành. Ông chiến thắng thật, nhưng chỉ chiến thắng trong cuộc điều trần vì những điều cáo buộc hay suy diễn trên truyền thông giòng chính đã không được chứng minh bởi ông Comey. Nhưng mà cuộc điều tra còn tiếp diễn với R. Mueller. Thêm vào đó là tin cũng cho biết rằng Ủy ban tình báo thượng viện sẽ tiếp tục yêu cầu một số nhân vật ra điều trần thêm, mà bộ trưởng tư pháp Jeff Sessions là một,- cũng như đòi hỏi phải nộp cho Ủy ban một số tài liệu liên hệ khác. Thí dụ như bản thu âm cuộc nói chuyện giữa ông Trump và ông Comey mà ông Trump có nói tới trên twitter. Vì thế có người đã cho rằng ông Trump mừng hơi sớm. Chỉ riêng cái bản thu âm có hay không chưa rõ và nội dung chưa biết, thế mà đã có những tranh cãi gay cấn ngay cả trong cộng đồng Việt Nam tại Hoa kỳ. Đây là điều đặc biệt, vì thường thì không thiếu những tranh cãi có thể nặng nề gay gắt về các vấn đề VN và cộng đồng, nhưng các vấn- đề-không-VN thì các giới truyền thông và chính trị hải ngoại ít có quan tâm và hiếm khi làm gì khác hơn là trích dẫn các ý kiến gọi là “quốc tế”. Dân sắc tộc địa phương mà như thế thì chuyện toan tính toa rập với Nga của nhóm ông Trump chưa thể yên ngay. Vì những kẻ thù của ông Trump trên toàn nước Mỹ không thiếu, không chỉ trong quần chúng mà ngay trong giới quyền lực và truyền thông giòng chính như người ta đã biết. Thí dụ như cựu công tố viên liên bang ở New York Preet Bharara bị ông Trump cách chức, mới lên tiếng rằng ông Trump sau khi thắng cử đã liên tục gọi điện thoại cho ông ta “một cách kỳ lạ và đặc biệt”. Và tuyên bố trên đài truyền hình ABC rằng “Tôi nghĩ có chứng cớ tuyệt đối để bắt đầu một trường hợp – Tôi nghĩ rất quan trọng cho tất cả những nhà suy đoán luật pháp sa lông thấy rõ rằngkhông ai ngay bây giờ có thể chứng minh được là có ngăn trở luật pháp. Mà cũng không có căn bản nào để nói rằng không có ngăn trở luật pháp”. Lời tuyên bố của người công tố cáo già, cố vấn luật pháp cho thủ lãnh phe Dân chủ chống Trump là thượng nghị sĩ Schumer, đã rất là kín, không để chỗ hở cho phê bình, nhưng đủ khẳng định rằng cần tiếp tục điều tra. Để lôi ra bằng cớ ông Trump có tội (coi như đã phạm rồi theo những tin tức và bàn tán trên truyền thông giòng chính) mà đem ra bãi chức.
Nhiều nhà huyền học Việt Nam đã âm thầm bấm quẻ, xem thiên tượng hay là sờ mu rùa để mà đoán số mệnh ông Trump, như là đã làm khi ông Trump thắng cử và sẽ công bố sau khi việc ngã ngũ để chắc đúng 100%. Một cách thực tế trong thời buổi tôn trọng môi sinh ngày nay ở hải ngoại không mấy ai có mu rùa để rờ, và những nhà huyền học thì có lẽ mắt đã phải đeo kính hay đã mổ cho nên khó thể đủ sáng để coi thiên tượng. Bởi thế, ở đây chỉ xin đưa ra những dữ kiệnđể xét định, chứ không phải là làm công việc của các nhà huyền học.
Thứ nhất, sự liên lạc của các nhân vật thân cận của ông Trump với người Nga đã được đưa ra trong thời gian tranh cử nhưng đã chỉ được đẩy mạnh nói đi nói lại sau khi ông thắng cử, trong mục tiêu giải thích sự thất bại không ngờ của cả truyền thông lẫn phe bà Hillary Clinton. Thứ hai, nội dung của những thảo luận trong cuộc liên lạc này không biết hay là chưa biết. Và không thể biết được, trừ phi là có những thu âm thu hình. Những thu âm này không ai có thể có, trừ các cơ quan an ninh tình báo. Và nếu có thì chỉ việc lục ra và đưa trình tòa là vấn đề giải quyết xong ngay. Còn nếu không có, thì điều tra hay điều trần chỉ là làm cho có chuyện nhằm tạo ấn tượng cho những người theo rõimà phản ứng. Bởi người bị hỏi có thể không trả lời, hay quên, mà không ai làm gì được vì không trong tình trạng ở trại giam Guantanamo để đem ra tra tấn lấy cung. Vấn đề còn lại là những cuộc gập gỡ này có phạm pháp hay không. Có vẻ như là không, dựa trên chuyện đương kim ngoại trưởng Tillerson lúc còn là chủ tịch và tổng giám đốc công ty Exxon Mobil đã liên lạc làm ăn với Nga và từng lãnh bằng khen của Putin. Hay là thượng nghị sĩ Schummer thủ lãnh phe chống đối đảng Dân chủ cũng ăn hamburger cùng Putin mà không sao hết. Quá lắm thì phải đem ra tòa phán xét. Kết quả ra sao là tùy theo cái miệng và cái uy thế của các luật gia gồm luật sư, công tố và quan tòa. Tóm lại điều tra trong trường hợp quan trọng liên quan đến chính trị cả nước này mà bây giờ mới làm thì kể cũng khó giải thích cái cung cách làm việc của các cơ quan an nình tình báo quốc gia.
Xét qua như thế đủ thấy rằng vấn đề điều tra điều trần âm mưu toa rập với Nga để thắng cử chỉ là biểu hiện tiếp nối của cuộc đấu đá chính trị giữa hai phe thắng cuộc và thua cuộc. Phe thắng là ông Trump vốn là người ngoài cuộc. Phe thua là cơ chế siêu quyền lực lâu năm ngự trị, không chấp nhận thực tế. Hay nói cho đúng hơn là tiếp tục giằng co để không bị hoàn toàn trắng tay. Kết quả sẽ ra sao?
Ông Donald Trump tuy ăn nói bặm trợn có vẻ như tùy tiện không suy nghĩ, nhưng không phải là người không hiểu quy luật làm ăn điều đình. Những việc ông làm trong vài tháng ngắn ngủi qua cho thấy như thế. Từ vấn đề nội trị đến vấn đề ngoại giao. Tạm kể như việc cho con rể giữ chức cố vấn tối cao, trách nhiệm bao trùm mọi lãnh vực, bắn hỏa tiễn Tomahawk vào Syria, đến việctổ chức chuyến công du ngoại quốc đầu tiên được mô tả như là một cuộc hành hương trở về nguồn (pilgrimage)ba tôn giáo lớn Do Thái, Thiên chúa giáo, Hồi giáo, bầy tỏ thân thiết như anh em với thủ tướng Do thái Netanyahu, đến việc đột nhiên công kích Qatar ủng hộ khủng bố và liên lạc với Iran, và cho bộ trưởng quốc phòng quyền quyết định quân số ở Afghanistan…
Cứ tiếp tục theo hướng này, ông Trump sẽ còn ở Bạch cung, nhưng sẽ tiếp tục bị làm khó dễ đủ mặt. Những khó dễ này chẳng qua chỉ là những biện pháp áp lực co kéo khi cần để khiến ông Trump phải có quyết định “phải đạo chính trị”.
Bốn năm nhiệm kỳ đầu của ông Trump sẽ là 4 năm tạo nhiều phản ứng cảm tính cho dân Mỹ, tức là trên 50% tổng số cử tri. Đúng rằng truyền thông giòng chính không tạo ra ông Trump (như các tổng thống khác) cho nên không dẹp bỏ ông Trump được, như lời cố vấn Stephen Bannon nhận định. Nhưng truyền thông giòng chính có thể làm cho nhiệm kỳ ông Trump gay go vất vả, mua vui tạo buồn cho quần chúng. Ít nhất, thì có thể nói rằng truyền thông giòng chính thành công trong chức năng tự đặt ra cho mình là “thông tin giải trí” (infotainment). Mà khi nói đến giải trí thì tức là vui buồn trộn lộn, thực giả khó phân. Ông Trump tuy xốc nổi bặm trợn nhưng không phải là vô lý khi dùng mấy chữ truyền thông giòng chính tin giả - fake news mainstream media).
Bác sĩ Trần Xuân Ninh
(ngày 14 tháng 6/2017)