Nhìn tựa bài viết, người đọc sẽ có đôi chút phân vân, nhà văn nữ Dương Thu Hương có một tác phẩm nổi tiếng “Tiểu Thuyết Vô Đề”, gọi là “vô đề” nhưng thực ra là “hữu... đề”. Nội dung tác phẩm đó như thế nào thì xin người đọc cứ tự nhiên tìm hiểu vì không phải là chủ ý của bài viết này. Những suy nghĩ được trải ra dưới đây mới đúng là “vô đề” vì chỉ là những chuyện linh tinh, không đầu không đuôi, đang mục này lại dọ sang mục khác, đã được ghi nhận tại nhiều thời điểm khác nhau, quẩn quanh trong đời sống. Xin khởi đầu bằng chuyện.
Niềm đau .... không dấu
Nghe cứ như tựa đề cùa một bài hát, nhưng không phải. Từ ngày các ông Bill Gates của Microsoft, ông Mark cha đẻ của “chung cư phây” (FB), ông Stven Job của “trái táo khuyết”, và vài ông trong công ty “Gu Gồ” và còn vài ông của “tuýt tà”, của “in-tờ-gu-ram”.... xuất hiện thì cái thế giới này hình như nhỏ hẳn, chuyện nơi này bên kia có thể biết ngay tức khắc, trong nhà ngoài ngõ thấy ai cũng trang bị một cái “quẹt quẹt” (*) của “Android” hay “táo khuyết”. Đang dạo phố hay đi đâu đó, nếu để “chế độ mở” thì nghe một tiếng “lích” hoặc “chế độ rung” thì cái túi cứ “giật giật”, có thể mở ra tại chỗ xem ngay, màn hình hiện ra một hàng hay nhiều hàng chữ, tiện lợi vô cùng, có thể thực hiện tại chỗ những điều cần làm mà không cần phải về nhà hay tới hãng. Nhưng, đây mới là “mondai” (問題―vấn đề), mà chỉ có trong “cộng đồng” tiếng Việt. Thí dụ
“Chieu nay, nho mua cho m may thu do”
“E, Bua nao ranh, tao bo len cho may chơi”.
Trời ơi, nghĩa gì đây, phải dùng đầu nặn óc gần mấy giây mới ra kết quả:
“Chiều nay, nhớ mua cho em mấy thứ đó”
“Ê, bữa nào rảnh tao bò lên chỗ mày chơi”. (Chữ “bò” này là ngôn ngữ bình dân của người miền Nam thời trước, nói ra hiểu ngay).
Cảm thấy “bức xúc” nên “trả vốn” ngay:
“Thôi di chu dung bo cha noi” (Thôi đi chứ đừng bò cha nội)
Không hiểu đối tượng có hiểu không? nhưng không thấy hồi âm.
Trong số học trò người Nhật của người viết, thỉnh thoảng có vài người “hỏi thăm” vì thấy những dòng chữ, mà chính mình cũng thấy bàng hoàng vì hoàn toàn không hiểu, đại khái như:
1- “Trui ui, lam j ma cac chi iu qui jan ju the? Bi h e moi roi khoi juog. Nhug chu e mut chut thui ma, e din day!”. (Trời ơi, làm gì mà các chị yêu quí giận dữ thế? Bây giờ em mới rời khỏi giường. Nhưng chờ em một chút thôi mà, em đến đây!).
2. 2 day U co ranh o? (Hôm nay bạn có rảnh không?).
3. “I nho. Thanks U da nhac!” (Tôi nhớ. Cám ơn bạn đã nhắc!).
Không có phần phiên dịch bên cạnh, quí vị hiểu không? bảo đảm... hiểu chết liền.
Thêm một chuyện nữa, bạn bè gần nhau có lập nhóm nhỏ để “trao đổi” trên Viber. Một hôm có một ông bạn gửi lên một tấm hình với đầy thương tích trên đầu, ông chưa kịp giải thích thì “bụp” một cái, một hàng chữ của bà khác hiện ra:
“Moi ca nha xoi”. (Mời cả nhà xơi). Thấy mẹ rồi, xơi cái gì ở cái cục u trên đầu vậy?
Vài giây sau, thì mấy hàng chữ của ông mới xuất hiện:
“I vua bi te bi thuong tren tran”. (Tao vừa bị té bị thương trên trán)
và sau đó cũng mấy giây, bức hình khoe một món ăn mới tiếp nối.
Cuộc trao đổi không dấu, không lớp lang thứ tự thật quá ư là “bức xúc”.
Đó mới là vài câu ngắn ngắn, chứ nếu từ năm dòng trở lên là ..... xin tắt máy luôn không cần coi, chờ xác nhận lạc lại, chứ không thì cứ để “tâm trí” rồi cố gắng “dịch” thì chuyện đâm sầm vào ai đó là chuyện thường tình. Thôi cho xin hai chữ bình an, vì nhà em “vẫn còn thích tình ca, vẫn còn thương màu áo ngà”.
“Ôi niềm đau không dấu” sao quá phũ phàng!
Kết luận: Nếu có thể được xin bà con cô bác, nhất là giới trẻ bây giờ Teen hay Teo 9x, 10x gì đó bây giờ làm ơn làm phước:
1/ Đánh dấu cho chính xác.
2/ Hạn chế tối đa những ngôn từ viết tắt.
Tiếng Việt còn... thì nước ta còn. Tiếng Việt mà “bệnh” thì nước ta cũng.... tiêu.
-------------------------------------
(*) là cái iphone, ipad, smartphone, từ ngữ “quẹt quẹt” này nghe lần đầu tiên từ mẹ cháu, có thể mẹ cháu nghe từ ai đó không chừng.
“Nhận quà mà .... còn được cám ơn”.
Một cậu bé người Mỹ đã nói như thế khi được hỏi cảm tưởng về xứ Nhật.
Không biết ở xứ khác thế nào chứ ở Nhật thì đúng là như vậy.
Sáng sớm đi làm, hay hơi trưa trưa, có thể là cả ngày, bạn sẽ thường nghe được tiếng “mời chào” bằng những gói “tít sưu” nho nhỏ vừa đủ cho 1 ngày “chùi mũi”, có thể nhiều hơn tùy theo nhà ga lớn hay nhà ga nhỏ. Có khi mỗi ngày mỗi nhận nhiều quá, đầy túi, đầy cặp phải đem về nhà “collect”.
Gửi ông một chút quà
Gửi ông một chút quà
Ngoài ra còn có những mời chào khác: “một cái uchiwa (quạt)” để phe phe phẩy phẩy. Những lúc trời “nóng khủng” mà nhận quà thế này thì còn gì bằng. “Tít sưu” thì lau mồ hội, “uchiwa” thì tạm đẩy lùi cái nóng trong giây lát.
Tôi có quen một gia đình người bạn tất cả là 5 người, khi tiễn họ ra ga để về “cố quốc”, họ nhận cả 2 thứ, ông bố quay sang tôi: “Úi cha, cái này đem về “cố quốc” cũng là quà có một không hai”, ông “ra lệnh”: cả nhà “giả bộ” đi ngược lại nhận thêm 5 cái quạt nữa. Vậy là tạm đủ cho phần quà ông được mang về. Không những vậy ông còn được cúi đầu chào: “arigato”. Ông hỏi tôi: “Người này nói gì vậy”, tôi giải thích. Ông cười và sau đó chia sẻ “Chỉ có xứ này nhận quà.... mà còn được cám ơn” y như lời cậu bé Mỹ “nhận định”
Uchiwa đây xin mời quí vị.
Uchiwa đây xin mời quí vị.
Ghé cái siêu thị, vào tầng bán thức ăn thì thấy “ngộp” với đủ lời mời gọi:
- Mời ông anh dùng thử chút rượu mới ra
- Mời cô em ăn thử miếng thịt này, mềm lắm.
- Mời bà chị xơi tạm món dưa món hàng quốc sản
- Chị có cần xoa thử loại phấn này cho “hồng thêm đôi má” không, em giúp?
và còn nhiều lắm.
Tôi có ông bạn, ông kể với tôi bằng giọng Nam rặc: Anh biết hông, Bữa nào không có Zangyo (overtime) dzề sớm, tui chỉ cần 1 dzòng như vậy là người thấy “rần rần”... quá đã.
Với người Nhật, những hình thức này chỉ là một PR quảng cáo các mặt hàng nào đó, ai thích thì thử rồi mua, ai không thích thì cứ “vô tư” đi thẳng. Người nhận như “dân nghèo chúng tôi” thì chỉ có “lời” mà hoàn toàn không “lỗ”.
Quí vị thấy thế nào về nước... của tôi. Các xứ khác ra sao thì xin được lắng nghe.
Thôi tạm dừng đây để làm vài “lon” rồi kỳ sau.... kể tiếp. Xin tất cả “cầu nguyện” cho tôi để tôi.... “hoàn thành nhiệm vụ”.
Sayonara.
Vũ Đăng Khuê