1/TXN. Kính chào quý vị thính giả. Chào Nguyên Kim. Chào Tuệ Vân. Có một tin thời sự có người cho rằng không đáng kể. Nhưng mà cái hay theo tôi là ở lời bàn của những người nghe chuyện, mà tôi được nghe. Cho nên xin mang ra đây để mở đầu cho vui cuộc nói chuyện hôm nay.
Hãng thông tấn Pháp AFP ngày 26 tháng 5/2015 loan tin rằng Felix Kiprono, một luật sư trẻ nhưng không cho biết bao nhiêu tuổi, người Kenya, có ý định xin cưới Malia, 16 tuổi, con gái lớn của tổng thống Obama làm vợ với đồ sính lễ gồm 50 con bò, 70 con cừu và 30 con dê. Kiprono nói với báo the Nairobian rằng ông ta đã để ý đến Malia từ năm 2008 lúc ông Obama tranh cử tổng thống và từ đó đến nay đã không hẹn hò với một người đàn bà nào vì muốn hoàn toàn trung thành với Malia. Kiprono cho biết rằng anh ta đã nói với gia đình về ý định của mình, và gia đình đã đồng ý để sẵn sàng giúp đỡ anh tăng tiền sính lễ. Kiprono đang thảo thư cầu hôn để gửi cho tổng thống Obama và mong rằng toà đại sứ Mỹ tại Kenya sẽ chuyển đi. Anh cũng mong rằng tổng thống Obama sẽ cho Malia đi theo trong chuyến công du Kenya sắp tính dự tính vào tháng bẩy này. Kiprono bác bỏ luận cứ cho rằng anh tính đào mỏ, và nói rằng sau khi lấy Malia, anh sẽ cùng vợ sống một “cuộc đời đơn giản”, đám cưới sẽ không có rượu sâm banh mà chỉ uống “mursik”, là món sữa chua cồ truyền của Kenya. Khi thành vợ chồng, anh sẽ dậy vợ nấu cháo ngô ugali và vắt sữa bò như mọi người đàn bà Kenyan khác. TV và Nguyên Kim có ý kiến gì về tin này không?
2/Trước hết NK xin kính gửi lời chào quý vị thính giả đang theo dõi chương trình BCTS với bs TXN, TV và NK ngày hôm nay. Xin kính chào bs N và thân kính chào chị TV. NK thấy ngạc nhiên vì tự hỏi tại sao một luật sư Kenya tức là cũng thuộc thành phần có học mà có vẻ như không hiểu gì về nước Mỹ giầu mạnh thứ nhất thế giới để mà đưa ra lời cầu hôn cô con gái tổng thốngObama như vậy. Có thể rằng anh ta vì tự cho rằng là người giầu có và giỏi hạng nhất ở Kenya cho nên cũng có thể sánh với gia đình thứ nhất của Mỹ chăng. Hay là anh nghĩ rằng mẹ tổng thống Obama là Mỹ trắng mà lấy bố tổng thống Obama người Kenya thì trường hợp anh với cô Malia có thể không khác bao nhiêu. Bỏ mấy câu hỏi này đi thì NK nghĩ rằng không hiểu cô Malia nghĩ sao nếu tin đến tai cô ta? Và tổng thống Obama có phản ứng gì? Sẽ im lặng coi như không có lời cầu hôn, hay sẽ từ chối, hay sẽ cười khẩy và chê anh chàng mát giây? Nếu từ chối thì từ chối ra sao?
3/TV. TV kính chào BS N, anh NK, và quý vị thính giả cùng các bạn toàn cầu. Qua bản tin về tuyên bố của anh chàng luật sư tại Kenya muốn cưới con gái của tổng thống Obama thì TV nghĩ bản tin này chỉ đăng cho vui chứ không ai sẽ để ý đến bản tin này. Đời nào mà tổng thống Obama lại gả con cho một anh luật sư ở xứ Kenya quê mùa với những hủ tục để làm tiêu đời con gái mình. Nhất là cô con gái của tổng thống Obama vốn lớn lên trong nhung lụa của tòa Bạch Ốc và được dậy bảo trong nền văn minh cực đại của nước Mỹ thì sẽ cười vang, bảo anh chàng luật sư này thật là mát giây.
4/TXN. Tôi có hỏi một người bạn bác sĩ Mỹ ở tuổi trên 60 thì người này cười ha hả nói nếu mà chàng luật sư để ý Malia lúc mới 10 tuổi thì anh này là loại ấu dâm, tức là có vấn đề với luật pháp Mỹ. Khi tôi nói cho anh biết rằng ở Phi Châu, và dường như là ở Kenya tôi không nhớ chắc, có tục lệ con gái từ lúc lên năm tuổi là đã được để vào trong một cái hố rồi nhồi cho ăn cả ngày làm cho mau lớn và béo phì để có thể gả chồng thì người bạn tôi nhún vai nói OK, “thôi không nói chuyện ấu dâm”. Nhưng mà cái anh chàng luật sư này chẳng biết chút gì văn hoá nước Mỹ cả. Người bạn tôi nói rằng làm sao một đứa con gái lớn lên ở Mỹ với đủ thứ tiện nghi mà lại nhận lời lấy một anh nhà quê Kenya, dù rằng là luật sư. Chưa kể rằng Malia sống trong cảnh kẻ hầu người hạ đưa đón từ lúc còn nhỏ lên 10 ở Bạch cung. Thành ra suy nghĩ của anh bác sĩ bạn tôi cũng chủ quan giống giống như suy nghĩ của TV.
5/NK. Bác sĩ N nói suy nghĩ chủ quan giống giống suy nghĩ của TV thì chắc là có lối suy nghĩ khách quan khác? Và có phải rằng anh chàng luật sư Kenya là không mát giây hay là hiểu biết về nước Mỹ?
6/TXN. Trong vụ này, tôi có thấy có mấy loại nhận định. Một thanh niên Mỹ gốc La tinh sinh đẻ ở Mỹ chạy việc cho một văn phòng nói rằng vấn đề chỉ là cô Malia nghĩ sao và tổng thống Obama sẽ trả lời thế nào ở cương vị là một tổng thống. Thanh niên này không thấy gì lạ trong chuyện một người Kenya xin bàn tay một thiếu nữ Mỹ. Tôi thì nghĩ rằng anh chàng luật sư Kenya mê cô Malia thật, và vì lý do văn hóa nên không thấy mê một đứa bé 10 tuổi là có gì sai trái. Ngoài ra, anh chàng này là luật sư có 50 bò, 70 cừu, 30 dê làm làm sính lễ thì tôi cũng nghĩ như NK là hãnh diện về gia thế lắm, và việc cưới hỏi là môn đăng hộ đối giữa hai gia đình hạng nhất hai nước. Cho nên tôi chưa chắc anh chàng này mát giây mà chỉ là chủ quan trong cách đánh giá. Mà sự chủ quan này thì người nước nào thời nào cũng có. Riêng VN thì có rất nhiều người vẫn hay nói rằng chính giới Mỹ chẳng biết gì về VN và chẳng hiểu gì VC cho nên thua trận ở VN. Người Mỹ thì ngược lại cho mình là văn minh và coi nhiều thứ của các dân khác là lạc hậu. Thí dụ như anh chàng bác sĩ bạn tôi nói hồi anh lớn lên là chính anh và đa số người Mỹ miền trung tây chỉ biết ăn có thịt bò, với spaghetti và cá thì chỉ ăn cá ở tiệm hamburger McDonald, tức là những miếng bánh kẹp cá rán. Đến đời con anh khi anh cho đi ăn tiệm gọi món cá nguyên con thì lũ con chê, kêu là “yakt’ không ăn. Tôi thì cũng có một kinh nghiệm tương tự là lúc sang du học Mỹ, nói chuyện món ăn với một người bạn đốc tờ Mỹ thì khám phá ra rằng anh không biết món “cua –crab - là gì. Và lúc đó thì những thứ như cánh gà rẻ như bèo vì không ai ăn. Bây giờ thì đắt không thua thịt trắng ở ngực. Điều thứ ba, là cái cô Malia này sống trong dư thừa chiều chuộng cho nên rất có thể coi thường tất cả và chưa biết chừng muốn gặp anh chàng luật sư này và tiếp tục tìm hiểu qua thư từ xem sao. Trẻ con ở Mỹ thường được dậy từ nhỏ là tự do nghĩ và làm theo ý mình. Cho nên cô Malia rất có thể nghĩ khác người lớn Mỹ, và bố mẹ cô ta, như chàng thanh niên Mỹ latinh ở trên nói với tôi về chuyện chàng luật sư Kenya hỏi cô Malia. Rồi khi đủ tuổi chưa biết chừng cô này sẽ lấy anh chàng Kenya cho biết “của lạ”. Bàn một chút cho vui, nói nữa sẽ ra nhiều điều thú vị nhưng sẽ không cùng và chắc chắn sẽ vẫn có người coi là tin không đáng để ý. Và bất đồng ý kiến thì tất nhiên là đầy rẫy. Bây giờ mời NK hay TV đưa ra những vấn đề mà quý bạn coi là đáng chú ý hơn đi.
7/NK. Chúng ta đã nói về chuyện biển đông trong kỳ trước, về những sự kiện kể là quan trọng vì được nhắc đi nhắc lại trên truyền thông VN các loại, thí dụ như chuyện Mỹ cho máy bay và chiến hạm vào vùng Trường Sa là nơi TC đang xây dựng các đảo nhân tạo và căn cứ quân sự cho không quân và hải quân. Và chúng ta cũng đã có nhận định rằng về mặt chiến lược thì sẽ không thể nào có đánh nhau bằng quân sự, vì những tuyên bố của các giới chức lãnh đạo cao nhất hai bên vẫn là qua ngoại giao và hợp tác. Và chúng ta đã không để ý đến một số những bình luận và dư luận giữa hai bên về chuyện chắc chắn sẽ có đụng độ trong thời gian không xa và Mỹ sẽ đè bẹp TC. Cá nhân NK cũng nghĩ rằng những bình luận này chỉ là phun ra cho sướng miệng ở một số người. Tuy nhiên, NK thấy có một tin đáng chú ý là tin Phi luật Tân mới ra lập trường cứng rắn về biển Đông: Hãng thông tấn Reuters ngày 25 tháng 5/2015 đưa tìn rằng Manila sẽ không cúi đầu trước các yêu sách của Bắc Kinh mặc dù quân đội Philippines không hùng hậu bằng lực lượng Trung Quốc, dưạ trên lời tuyên bố của tổng thống Phi luật Tân Benigno Aquino mà Reuters trích dẫn như sau: “Chúng tôi luôn hành xử các quyền của mình trong vùng đặc quyền kinh tế của chúng tôi… Điều quan trọng cần phải nói rõ là chúng tôi sẽ hết sức bảo vệ quyền lợi của mình”. Theo hãng tin Pháp AFP, ông Aquino khẳng định với giới báo chí rằng: “Chúng tôi sẽ tiếp tục sử dụng các tuyến hàng không sẵn có, đã được thiết lập trên cơ sở luật pháp quốc tế và phù hợp với các công ước khác nhau mà chúng tôi đã ký kết”. Có vẻ như ông Begnino không nói xuông, bởi vì một không ảnh chụp từ trên máy bay Phi luật Tân do hãng Reuters truyền đi cho thấy cảnh một đảo ở Trường Sa ngày 11 tháng 5/2015. Liệu Phi luật Tân có thực sự sẽ cứng rắn hay không? Và như thế thì so với lãnh đạo VC, tổng thống Phi hơn xa, bác sĩ N và chị TV thấy sao?
8/TV. Nếu mà dựa trên tiền đề rằng các nguyên thủ không mấy khi tuyên bố những điều mà quốc gia mình không làm được, thì có thể suy đoán rằng Phi luật tân sẽ có thái độ cứng rắn. Nhất là vì Phi luật Tân có chỗ dựa là hiệp ước phòng thủ chung với Mỹ. Và thông thường thì những luận điểm cứng rắn, cực đoan là dành cho các cấp thấp hơn nói ra, không phải là để thực hiện mà là để cò cưa mặc cả tạo áp lực hay là để lèo lái dư luận. Thí dụ như vụ biển đông thì các giới chức lãnh đạo cao cấp nhất của Mỹ chỉ nhắc đi nhắc lại lập trường hoà hoãn đối tác với TC. Nhưng các nhân viên thấp hơn như một vài thượng nghị sĩ có tiếng là diều hâu, hay các chuyên gia, các phụ tá bộ trưởng, thì tuyên bố cứng rắn. Nhưng dù sao chúng ta cũng thấy đồng ý rằng tổng thống Phi luật Tân hơn đám lãnh đạo VC, vì ít ra thì cũng nói ra được điều cần nói để động viên khuyến khích dân chúng. Không nói đến chuyện to, chỉ một chuyện nhỏ là vấn đề đánh cá của dân mà Hà nội cũng cứ giữ im lặng, hay là chỉ cho cấp dưới phản đối lấy lệ và không dám có thái độ gì cụ thể kể từ khi hàng năm TC ra lệnh cấm đánh cá ở biển đông là đủ rõ. Theo như phóng sự của nhóm phóng viên RFA trong nước, qua lệnh của TC mới ra, cấm đánh cá trên Vịnh Bắc Bộ cho tới tháng tám năm nay, ngư dân đã than là chính phủ không có thái độ gì ngoài phản đối xuông khiến cho ngư dân lao đao khốn khổ, và họ đã đặt câu hỏi là tình trạng thụ động này của lãnh đạo VC sẽ kéo dài đến bao giờ. Phóng sự này cũng tường trình rằng với tình trạng không được ra khơi đánh cá này ngư dân chỉ còn cách úp thuyền uống rượu, vì đánh ở gần bờ thì số cá không đủ. Còn nếu đi đánh xa bở, chấp nhận rủi ro bị TC bắt bớ hay dùng tàu lớn đâm hỏng như mấy năm trước thì nợ nần phá sản, hay là đi sang vịnh Thái Lan đánh cá trộm thì có thể bị cảnh sát Thái lan rượt đuổi, bắt bớ giữ tầu và do đó mất cả chì lẫn chài. Cũng nhân tiện qua vấn đề này thì TV muốn hỏi bác sĩ N và anh Nguyên Kim là tương lai nghề cá VN rồi sẽ ra sao đây?
9/TXN. Tình trạng VC để yên cho TC trấn áp ở biển đông, cấm ngư dân đánh cá, sẽ khiến ngư nghiệp VN đổi khác. Theo tôi, những ngư dân đánh cá ven bờ theo kiểu gia đình sẽ giảm đi vì cá không đủ cung cấp. Nghề cá VN sẽ lụi, vì dân không thể tiếp tục đánh cá xa bờ để bị TC bắt bớ hay dùng tầu lớn đâm hỏng thuyền. Cũng không thể sang vịnh Thái Lan đánh cá trộm. Chỉ còn cách là chuyển sang những tầu lớn đánh cá xa ngoài khơi quốc tế, nhưng mà như thế thì đòi hỏi tiền bạc, mà nếu có thì chỉ là giới giầu có đại gia hay quan chức chính phủ VC hay quốc doanh. Ngoài ra thì tin cho biết rằng có những nơi như Lý Sơn, VC đã tổ chức thành địa điểm du lịch, cho nên sinh hoạt điạ phương cũng đổi theo, và nghe nói là nhiều người Tầu đã vào vùng đó để gọi là du lịch và không ai biết là họ có ở lại đó không và ở bao lâu và tính gì. Nhưng đó là một chuyện khác nữa.
10/NK. Về tương lai ngư nghiệp VN thì NK không có gì nói thêm. Nhưng nhân chuyện dân Tầu vào du lịch Lý Sơn thì NK lại nghĩ đến một chuyện khác, là đã có nhiều vùng cho dân Tầu thuê khai thác các lãnh vực khác nhau. Từ buôn bán đến kỹ nghệ đến làm nông. Không kể những vụ nhà nước cho TC khai thác rừng đầu nguồn, bau xit vân vân, người ta còn được biết rằng có nhiều nơi trên đất VN từ bắc chí nam đã có những vụ cho thuê đất khác để mở mang buôn bán như Cao Bằng, Móng Cái, Bắc Ninh, Hạ Long, Hải phòng, Nghệ an, Hà tĩnh, Hải Vân, Quảng Nam, Kon Tum, Bình Định, Lâm đồng, Bình Dương, Vĩnh Tân, Bình Thuận, Trà Vinh vân vân. Ngay sát Sài gòn thì tại Củ Chi là hang ổ VC ngày xưa cũng bị như vậy. Thành ra, tuy có một số người hay nói rằng VN sắp mất, nhưng theo NK nghĩ thì VN đã và đang mất rồi, từng mảng từ to đến nhỏ, do chính bọn cầm quyền đảng và nhà nước các cấp chủ động thực hiện.
11/TV. Nói về chuyện TC chiếm đất chiếm biển thì chúng ta đã biết từ lâu, và nó sẽ còn tiếp tục như thế với đảng và nhà nước VC hiện tại, mà ngay cả một số người đã phục vụ chế độ dài ngày hay là trưởng thành trong chế độ lúc gần đây cũng đã không ngần ngại nói thẳng ra. TV muốn nêu lên một vấn đề khác, mà theo TV thì đó là một sự phá hủy, một lũng đoạn hạ tầng kinh tế VN. Chuyện do một nhóm phóng viên RFA từ VN tường trình là bọn lái buôn TC đã thu mua hạt tiêu non để phơi khô làm hạt tiêu lép với giá cao hơn cả hột tiêu tốt lúc mùa tới. Chuyện này chẳng khác gì chuyện mua gân trâu, móng trâu giá cao thời trước đây để phá hủy phương tiện cày bừa của nông dân miền Bắc. Và các chuyện tương tự với cau, cà phê, hạt điều trước đây nữa để mà làm sập các thị trường này. Trong những chuyện này, lòng tham và tầm nhìn ngắn hạn của dân chúng để giải quyết nhu cầu trước mắt là yếu tố quan trọng không mấy thua sự không quan tâm, thiếu trách nhiệm và thiếu khả năng của lãnh đạo VC trong vấn đề kế hoạch nông nghiệp và thương nghiệp. Vì thế, nói ra thì nói nhưng vấn đề không thể nào giải quyết khi không có gì thay đổi trong cả hai yếu tố dân chúng lẫn chính quyền. Và đây là điều mà TV thấy rất buồn cho đất nước VN.
12/TXN. Tóm tắt thì chỉ là chuyện dài ngàn lẻ một đêm của chế độ VC biến thái mà lãnh đạo thì ôm chân dựa vào sức ngoại quốc để thống trị dân Việt. Bây giờ tôi đề nghị mình đi sang chuyện khác đổi không khí nhe. Đó là chuyện khối Bắc đại tây dương tập trận và Nga đáp lại bằng một cuộc tập trận tương tự. NK và TV có biết tin này không?
13/NK. Theo NK nghĩ thì tin này chỉ thành đáng chú ý vì cuộc phỏng vấn của đài CBS với tổng thư ký khối Bắc đại tây dương Jens Stoltenberg vào ngày 26 tháng 5 về cuộc tập trận bất ngờ xẩy ra của Nga với 12,000 lính và 250 máy bay ở miền Nam nước Nga, theo lệnh của bộ quốc phòng ngày thứ hai 25 tháng 5, là để “Thanh tra bất ngờ tình trạng sẵn sàng chiến đấu”. Ông Stoltenberg đã nói với đài CBS rằng “Chúng tôi yêu cầu Nga đừng có làm các cuộc tập trận chớp nhoáng như vậy. Mỗi nước đều có quyền tập trận, Nga cũng vậy, nhưng cần phải thực hiện một cách minh bạch và có thể biết trước để tránh hiểu lầm”. Nếu theo rõi tin thì người ta biết rằng khối Nato đã bắt đầu tiến hành một cuộc tập trận vào ngày 25 tháng 5 ở Bắc cực với 4000 quân và 100 máy bay của 9 nước trong khối và có cả Mỹ. Cuộc tập trận này đã đượcphải dự trù từ mấy tháng trước. Và như thế thì rõ ràng là Nga muốn đáp lại để cho thấy sự sừng sỏ của Nga. Mục tiêu theo NK nghĩ, chỉ là để tác động lên dân chúng Nga, cho họ thấy rằng Nga không chịu lép. Và đó là chủ điểm khích động lòng yêu nước Nga và gia tăng sự ủng hộ Putin.
14/TV, Như thế thì TV thấy rằng cuộc tập trận phô trương của khối NATO không đạt mục tiêu mong muốn, vì không tạo được chú ý của quần chúng Tây phương bao nhiêu. Cá nhân TV không đọc tin về vụ tập trận này. Có lẽ cuộc tập trận chỉ nhắm vào một số thành phần đặc biệt là các nước nhỏ vùng Baltic mới gia nhập NATO sau này.
Quay về phía Á châu, thì có một bức hình chụp những thuyền nhân hốc hácnằm ngồi chen chúc trong một cái khoang tầu làm TV không thể nào không xúc động, tuy không biết họ là ai, vì nghĩ tới hoàn cảnh vượt biển của chính cá nhân mình cách đây 35năm. Đọc tin thì mới biết đó là những người tị nạn từ Bengladesh và từ Miến Điện. Họ là những người Hồi ở Miến điện trốn chạy sự trấn áp của chính quyền Miến điện và là những người Bengladesh vượt biển vì lý do kinh tế, nhằm sang Indonesia, Thái lan và Malaysia. Nhiều người đang lênh đênh trên biển. Có nhiều người đã hay sẽ chết vì bị bọn buôn người lừa gạt thủ tiêu. Không biết ngọn ngành lý do vượt biển của tất cả những người đó, nhưng TV không thể không cảm thấy bất nhẫn khi nghe thủ tướng Bengladesh, bà Hasina tuyên bố rằng "Họ đang làm xấu đi hình ảnh đất nước trên trường quốc tế và gây nguy hiểm cho bản thân." Và "Có đủ việc làm cho họ, vậy mà họ vẫn tìm cách vượt biên một cách thảm họa như vậy". Và "Cùng với những kẻ trung gian, những người tìm cách ra đi khỏi đất nước một cách bất hợp pháp sẽ phải bị trừng trị". Những lời này làm TVnghĩ đến thủ tướng VC Phạm Văn Đồng khẳng định những thuyền nhân VN sau khi VC chiếm miền Nam năm 1975 cho tới đầu thập niên 80 là thành phần lười lao động và lưu manh đĩ điếm, không chịu ở lại xây dựng đất nước xã hội chủ nghĩa. Dĩ nhiên trong số vượt biển có những kẻ lưu manh, như là chúng ta thấy trong những giai đoạn về sau này khi chúng lộ mặt hợp tác với VC vì tiền hay tình. Nhưng đa số không phải là thế. Dù sao thì TV cũng không đồng ý với khẳng định một chiều của bà thủ tướng đương quyền Hasina. Và thấy bất bình khi kẻ quyền thế nhân danh uy tín đất nước mình đang trách nhiệm cai trị, để mà mạt sát những kẻ nghèo ra đi tìm một đời sống khá hơn.
15/TXN. Trong vụ thuyền nhân Bengladesh và Hồi giáo Miến điện vượt biển tị nạn này để nhắm đến Thái Lan, Malaysia và Indonesia thì đã có những kêu gọi các nước này giúp đỡ giải quyết. Mỹ sau khi thực hiện xong một cuộc tập trận trên biển ngày 20 tháng 5, đã yêu cầu Thái lan cho quân đội và các phi cơ Mỹ đậu lại tại Phukiet Thái lan để tham dự vào những nỗ lực cứu trợ người Hồi giáo Miến điện đang tìm cách vào Thái lan. Nhưng một tin từ tờ báo Bangkok Post đã cho hay rằng bộ quốc phòng Thái từ chối và yêu cầu tất cả quân đội và máy bay của Mỹ phải rời Phukiet trong vòng 5 ngày, tức là trước 29 tháng 5. Tin này không biết sai đúng ra sao nhưng mà cho thấy thái độ quyết liệt của Thái lan đối với người Miến Hồi giáo, nếu mà sự thật là như thế và cũng cho thấy uy thế của Mỹ đã giảm nhiều đối với Thái. Đến đây thì chương trình bàn chuyện thời sự hôm nay phải tạm ngưng. Xin kính chào tạm biệt quý vị và các bạn. Chào TV và NK và cám ơn hai bạn. Xin hẹn gặp lại tất cả quý vị và các bạn trong một kỳ tới.
16/NK Xin kính gửi lời chào tạm biệt tới quý vị thính giả đã theo dõi chương trình BCTS hằng tuần với Bs TXN, TV và NK ngày hôm nay. Xin kính chào Bs N và thân kính chào chị TV.
17/TV. TV kính chào BS N, anh NK, và thân ái kính chào quý vị thính giả cùng các bạn toàn cầu đang theo dõi chương trình bcts. Xin hẹn gặp lại tất cả quý vị trong một chương trình kế tiếp.