Tôi có thói quen đọc tin tức mỗi buổi sáng , để theo dõi các biến động của thế giới trong 24 giờ qua. Thường thì tôi đọc tin nước Úc trước, sau đó là tin thế giới , và cuối cùng thì tôi mới đọc tin tức ở Việt Nam.
Tin tức nước Úc nói riêng và tin tức thế giới nói chung , đều được viết bởi những phóng viên , hoặc ký giả lành nghề. Vì vậy, độc giả thường đọc một lèo thông suốt mà không gặp phải bất cứ một sự khó chịu nào cả. Trừ khi độc giả gặp những từ ngữ mang tính hàn lâm, độc giả cần phải tra cứu để hiểu được ý nghĩa của nó .
Nhắc tới những từ ngữ mang tính hàn lâm, tôi lại nghĩ tới ông Kim Beazley cựu lãnh tụ đối lập liên bang của Úc . Ông này mỗi lần họp báo hay phát biểu trong quốc hội liên bang , thỉnh thoảng ông hay nói những chữ mà khiến cho đồng viện, và làng báo chí phải ( lọt ghế ) bật ngữa vì nó xa lạ với ngôn ngữ thường thấy. Nó xa lạ, không phải do ông vẽ, hoặc tự chế ra. Mà nó là một thứ tiếng Anh ngoại hạng, một loại từ ngữ hàn lâm , mà không phải ai cũng hiểu. Người nghe xong phải tra cứu, tra cứu từ tiếng Anh sang tiếng Anh, từ tiếng Anh sang tiếng Việt (để hiểu) thôi, chứ dịch không được.
Nhưng với báo chí ở trong nước thì nó lại hoàn toàn khác ngược lại, đang đọc một bản tin, độc giả bỗng như bị giật ngược lại vì những chữ hoặc cụm từ khó hiểu, kỳ lạ, quái đản, thí dụ như: di biến động dân cư, sao kê. Hai chữ “sao kê“ mới nghe qua, khiến độc giả nghĩ ngay đến một món gà nào đó, hoặc món gà Ác hầm thuốc Bắc chăng? Nhưng không, sao kê là chữ dùng để chỉ việc liệt kê những khoản tài chánh ra vô của một cá nhân, hoặc tổ chức trong một trương mục ngân hàng.
Chữ sao kê thường được dùng trong thời gian gần đây , là để chỉ việc quần chúng đòi hỏi sự minh bạch về tài chánh của các cá nhân nghệ sĩ đứng ra quyên góp cho các hoạt động từ thiện của họ. Vấn đề đòi hỏi tài chánh minh bạch từ các nghệ sĩ vẫn còn được nhắc đến, và chữ sao kê vẫn còn xuất hiện trên báo chí dài dài.
Trong tiếng Việt, những khoản tài chánh ra vô trong ngân hàng được gọi là giao dịch (transaction) Theo đó, thân chủ sẽ dễ dàng theo dõi các khoản ra vô trong trương mục của mình, hoặc của tổ chức. Trong trường hợp muốn theo dõi, kiểm soát, một nguồn tài chánh minh bạch, thì tiếng Việt lại có chữ kiểm toán (audit). Muốn biết việc các nghệ sĩ có minh bạch tài chánh trong vấn đề quyên góp từ thiện hay không? thì cần phải thực hiện việc kiểm toán, và phải được thực hiện bằng một công ty kiểm toán độc lập để tránh tình trạng bao che, phạm pháp.
Đối với tôi, hai chữ sao kê là tên của món gà Ác hầm thuốc Bắc , không phải là giao dịch ngân hàng, cũng không phải là kiểm toán để minh bạch.