Các Dân biểu đảng Dân chủ tại Hạ viện vào hôm thứ Ba đã khởi đầu việc luận tội cựu Tổng thống Donald Trump với một đoạn video được xem là bằng chứng của một trong những ngày đen tối nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.
Dài 13 phút, video trình chiếu những cảnh bạo lực và tình trạng hỗn loạn tại Quốc Hội vào ngày thứ Tư 6 tháng 1/2021.
Được giới thiệu bởi Dân biểu Jamie Raskin (D- Maryland) người đứng đầu nhóm quản lý luận tội của Hạ Viện, đoạn video đã đan chen những lời phát biểu nẩy lửa của Trump vào buổi trưa thứ Tư 6 tháng 1 trước những người biểu tình ủng hộ ông tại Washington cùng những cảnh bạo lực tấn công chết người của đám đông, ở bên trong và chung quanh tòa nhà Quốc Hội, trong những giờ kế tiếp.
Phần mở đầu của video này, với sự phân tích những bước bất thường trong cuộc biểu tình sau lời khích động của cựu tổng thống Trump, đã đặt nền tảng cho phiên tòa Thượng viện xử truất phế vào tuần này. Qua đó các nhà lập pháp sẽ quyết định xem hành vi của Trump chung quanh vụ tấn công vào nhánh Lập pháp của cơ chế quyền lực quốc gia có khiến ông ta phải chịu trách nhiệm và không đủ tư cách để tiếp tục giữ chức vụ cao trong chính quyền hay không, ngay cả khi ông không còn ở trong Bạch Cung.
“Chúng ta sẽ đi bộ xuống Đại lộ Pennsylvania… và chúng ta sẽ đến Điện Capitol và chúng ta sẽ cố gắng mang lại cho những người đảng Cộng hòa của chúng ta, những người yếu kém… chúng ta sẽ cố gắng và đem đến cho họ sự tự hào và táo bạo họ cần có để lấy lại đất nước của chúng ta,” Trump nói trong đoạn video. Kế tiếp đám đông ủng hộ Trump thét lên “hãy chiếm Điện Capitol” và họ tuần hành tới tòa nhà Quốc Hội. Tại đây họ tham gia vào các cuộc đối đầu bạo lực với các nhân viên cảnh sát và làm hư hại tòa nhà Quốc Hội khi họ tràn vào các hành lang tìm cách phá bỏ việc chứng nhận kết quả kiểm phiếu Cử tri đoàn của các nhà lập pháp đang họp.
Đoạn cuối video cho biết: “Ít nhất có bảy người đã mất mạng, hơn 140 nhân viên thực thi pháp luật bị thương về thể chất, và nhiều người khác đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi trải nghiệm của họ vào ngày hôm đó.”
Đoạn video kết thúc bằng nội dung của một tweet mà Trump đã gửi ra bốn giờ sau đó:
“Đây là những sự việc và biến cố xảy ra khi một chiến thắng trong cuộc bầu cử long trời lở đất thiêng liêng bị tước đi một cách bất chính và tàn nhẫn đối với những người yêu nước vĩ đại đã bị đối xử tệ bạc và bất công bấy lâu nay. Hãy về nhà với tình yêu và sự bình yên. Nhớ mãi ngày này!”
Dân biểu Jamie Raskin người quản lý luận tội, đưa ra lời kết về video: “Nếu đó không phải là một hành vi có thể luận tội, thì không còn tội gì có thể nói đến,”
Dân biểu Raskin sau đó đã đi thẳng vào phiên tòa luận tội. Ông lập luận, việc không kết tội cựu tổng thống Trump sẽ tạo ra một “ngoại lệ tháng Giêng.” Qua đó tất cả các vị tổng thống tương lai sẽ không bị buộc tội về các hành vi bất hợp pháp của họ. Raskin cũng đã chỉ trích các luật sư của Trump, Bruce Castor và David Schoen, những người đưa ra lập luận việc xét xử luận tội một cựu tổng thống là bất hợp pháp vì Trump không còn tại vị và lời hùng biện của Trump dẫn đến cuộc bao vây Điện Capitol đã được bảo vệ theo Tu chính án thứ nhất: quyền tự do ngôn luận.
Raskin nói: “Lập luận của họ là nếu bạn phạm tội trong vài tuần cuối nhiệm kỳ, với sự miễn nhiễm của Hiến pháp, bạn sẽ tránh được sự buộc tội,” “Điều này sẽ tạo ra một ngoại lệ hoàn toàn mới trong tháng Giêng đối với Hiến pháp Hợp chủng quốc Hoa Kỳ… đó là lời mời tổng thống thực hiện bất cứ điều gì ông ấy muốn làm trên đường ra khỏi cửa, bao gồm cả việc sử dụng các phương tiện bạo lực… để chặn việc chuyển giao quyền lực một cách hòa bình… đó là lời mời đưa đến cơn ác mộng tồi tệ nhất của người sáng lập đất nước chúng ta.”
Một người quản lý luận tội khác, Dân biểu David Cicilline (D- Rhode Island) cũng phát biểu: “Tổng thống Trump không bị luận tội vì đã sử dụng những từ ngữ mà Hạ viện quyết định là bị cấm hoặc không được ưa chuộng. Ông ấy bị luận tội vì sự kích động bạo lực vũ trang chống lại chính phủ Hợp chủng quốc Hoa Kỳ.”
Thượng nghị sĩ GOP Ted Cruz, cựu Tổng biện lý sự vụ (Solicitor General) Texas, người đã tranh luận các vụ kiện trước Tòa án tối cao, gọi Dân biểu Raskin là “ấn tượng và là một luật sư nghiêm túc.”
Thượng nghị sĩ Bill Cassidy (R-Louisiana) thì nói: “Bất cứ ai lắng nghe những lập luận của hai bên sẽ nhận ra rằng các nhà quản lý Hạ viện đã tập trung, dựa vào, và tin tưởng nơi ý kiến của các học giả pháp lý.” Ngược lại, “Bất kỳ ai lắng nghe nhóm pháp lý của Tổng thống Trump đều thấy họ không tập trung, họ cố gắng tránh né vấn đề, và họ nói về mọi thứ ngoại trừ vấn đề đang bàn cãi.”
Với số phiếu 56 – 44, Thượng viện sau đó đã bác bỏ lập luận của nhóm pháp lý của cựu tổng thống Trump rằng thủ tục tố tụng là vi hiến để tiến hành với phiên tòa luận tội Trump. Cuộc bỏ phiếu tương tự như cuộc bỏ phiếu kiểm tra quan trọng của tháng trước về cùng một vấn đề. Một số ít đảng viên Cộng hòa đã tham gia cùng đảng viên Dân chủ để tiến hành bỏ phiếu. Thượng nghị sĩ Bill Cassidy người lần trước đã bỏ phiếu "không", vào hôm thứ Ba đã tham gia cùng Đảng Dân chủ để bỏ phiếu “thuận.” Sáu đảng viên Cộng hòa đã vượt qua các quy định của đảng vào hôm thứ Ba để bỏ phiếu ủng hộ việc tiến hành phiên tòa gồm có: Cassidy và Susan Collins (Maine), Mitt Romney (Utah), Lisa Murkowski (Alaska), Ben Sasse (Nebraska.) Và Patrick J. Toomey (Pennsylvania.)
Cựu Tổng thống Trump được cho là không hài lòng với nhóm luật sư đại diện pháp lý cho ông vào hôm thứ Ba 9 tháng 1/ 2021. Trump bày tỏ sự thất vọng với chiến lược tranh cãi của họ, theo một báo cáo trên Politico.
Các cuộc tranh luận mở trong phiên tòa bãi nhiệm sẽ bắt đầu vào ngày mai thứ Tư 10 tháng 2 /2021. Theo thỏa thuận giữa hai đảng, các nhà quản lý luận tội Hạ viện và các luật sư của Trump sẽ có 16 giờ trong hai ngày để trình bày các trường hợp của họ trước Thượng viện. Nếu cả hai bên sử dụng tất cả thời gian của họ, các tranh luận mở sẽ được tiến hành để kết thúc vào Chủ nhật. Sau đó, Thượng viện dự kiến sẽ có thời gian để đặt câu hỏi cho cả hai bên, cũng như các cuộc thảo luận có thể xẩy ra. Theo quy định của phiên tòa, các thượng nghị sĩ sẽ có bốn giờ để đặt câu hỏi. Cả hai bên sẽ có hai giờ để kết thúc cuộc tranh luận.
Tuệ Vân
Ngày 9 tháng 2 năm 2021.
