Rudy Giuliani là một người nổi tiếng, nay đã 76 tuổi. Từng là luật sư, thị trưởng New York city, phụ tá bộ trưởng tư pháp, là cộng sự viên thân cận của tổng thống Donald Trump và sau cùng là người luật sư số một trách nhiệm các vấn đề kiện tụng cho ông Trump. Làm chuyện này không phải là dễ. Vì ông Trump là người đòi hỏi và chuyên kiện tụng đủ thứ. Người ta biết rằng trong 4 năm tổng thống, Trump có 3500 vụ kiện đủ loại, vừa là bị cáo vừa là nguyên cáo. Khi chưa làm tổng thống, Trump có một tay luật sư lanh lợi là Michael Cohen chuyên giàn xếp điều đình mọi việc từ giao kèo tiền bạc đến bịt miệng gái chơi cho Trump mười mấy năm. Cho đến khi phải vào tù khi Trump làm tổng thống. Và hiện nay đang trong năm chót thứ ba, được ân huệ tù tại gia vì tình trạng lây nhiễm Covid nặng trong các nhà giam. Nhìn lại sự việc như thế để biết Giuliani phải là tay sừng sỏ ra sao mới lên chức luật sư số một của Trump.
Trong giai đoạn tranh cử cho nhiệm kỳ tổng thống thứ hai, Trump đã không bao giờ chấp nhận thất cử, dù ở cấp địa phương nhỏ là quận cho tới lớn là tiểu bang. Và luôn luôn đưa chuyện ra toà, với tất cả các lý do có thể nại ra được. Rất nhiều luật sư tăm tiếng đã rút lui hay từ chối bênh vực cho Trump. Chỉ riêng có Giuliani là kiên trì đại diện cho Trump nộp đơn kiện ra trước các toà đủ cấp to nhỏ này. Nhưng khi ra trước toà thì đã không thể nào đưa ra chứng cớ pháp lý khả chấp cho nên tất cả đều bị bác. Và trong nhiều trường hợp đơn kiện đã bị loại bởi các ông toà với những ngôn từ nặng nề hạ thể ít thấy trong các phán quyết pháp lý.
Ông Giuliani đã đóng một vai trò quan trọng trong cuộc tấn công bạo loạn quốc hội ngày 6 tháng 1 của những người ủng hộ ông Trump từ khắp nơi trên đất Mỹ đổ về theo lời kêu gọi của ông Trump, để chống đối việc kiểm đếm và công bố chính thức kết quả đầu phiếu tổng thống, mà ông Trump khẳng định là gian lận. Họ tụ tập tại công viên Ellipse phía trước Bạch cung. Trong đêm, họ được cho nghe những bài nhạc gơi cảm, gợi hứng. Và nhạc đấu tranh cho tới suốt buổi sáng ngày 6 tháng 1, kể cả cặp vơ chồng con trai Trump là Eric và Guyfole vừa hát vừa nhẩy khích động và kêu gọi đám đông rằng “Hãy có xương sống, Hãy đấu tranh. Hãy học Donald Trump”. Ngoài lời hiểu thị khích động của ông Trump vào cao điểm gần trưa, kèm thêm hứa hẹn là ông Trump sẽ cùng đi theo họ đển Capitol, Giuliani đã nhồi thêm phấn khích cho họ bằng khẩu hiệu “fight in combat” (đấu tranh bằng chiến đấu).
Kết quả là những gì chưa từng xẩy ra đã xẩy ra ở toà nhà quốc hội Hoa kỳ. Quá trưa, hàng ngàn người cuồng mê Trump đã rùng rùng xông đến, tràn vào quốc hội. Một số mang vũ khí. Một số cảnh sát viên quốc hội đã mở rào cản ra cho những người bạo loạn xông vào. Người ta nghe thấy những khẩu hiệu “treo cổ Nancy Pelosi” (chủ tịch quốc hội), “treo cổ Pence” (phó tổng thống, người đã cho biết sẽ đóng vai trò công bố Biden là tổng thống tân cử, theo quy định hiến pháp, không nghe theo khuyến cáo của Trump đòi đảo ngược kết quả để cho Trump thắng). Trong khi đó Trump ngồi trong Bạch cung say mê theo rõi cuộc hành quân bạo loạn này trong suốt gần 6 tiếng đồng hồ.
Những hình ảnh và tin tức này loan đi làm cả nước Hoa kỳ choáng váng. Vỉ đây là lần đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ một người lãnh đạo hành pháp khích động dân chúng tấn công quốc hội để ngăn chặn thi hành chức năng quy định bởi hiến pháp. Những người phụ trách chương trình giải trí và chọc cười trên truyền thông đã ngưng chương trình thường lệ để theo rõi loan tin cuộc họp truyền thống của quốc hội công bố chính thức tân tổng thống Biden bị chặn phá bởi bạo loạn. Ngoài một số dân cử tích cực ủng hộ Trump như Josh Hawley, Ted Cruz, Lindsay Graham, Tom Cotton … vì lý do phe đảng hay tham vọng cá nhân, đại đa số đã đi theo nguyên tắc quy ước, để công nhận tổng thống đắc cử chính thức vào đúng ngày 6 tháng 1 là Biden.
Truyền thông Mỹ nhân vụ này đã nhắc lại chuyện đốt phá quốc hội The Capitol lần đầu tiên vào năm 1814. Nhưng hai sự kiện khác hẳn nhau về bản chất. Năm 1814, lính Anh là quân xâm lăng đốt phá the Capitol, dinh tổng thống Mỹ và các cơ sở chính quyền khác ở Washington. Năm 2020, Trump cầm đầu hành pháp khích động tấn công toà nhà lập pháp, là làm chuyện phá hoại cơ chế tam quyền phân lập nền tảng của đất nước Hoa kỳ. Trump đã bất chấp phán quyết của tối cao pháp viện (là cơ chế tư pháp cao nhất nước) và nay lại khích động đám cuồng Trump tấn công cơ chế quyền lực thứ hai là lập pháp. Với sự cổ võ tích cực của tay chân là Rudy Juliani và con trai là Eric Trump như ta thấy. Nói cho rõ thì Trump muốn trở thành một kẻ độc tài nắm giữ trọn vẹn quyền lực. qua áp lực vận động một đám đông quần chúng cuồng nhiệt.
Sự trung thành của Giuliani đối với Trump đã được Trump trả công xứng đáng. Lương mỗi ngày làm việc là 20,000 đô la. Khi bị nhiễm covid, Giuliani đã được Trump cho điều trị với cùng thứ thuốc đắt tiền cả 100,000 đô la như Trump và đã nhanh chóng khỏi bệnh. Sau vụ tấn phá toà quốc hội, tư thế Trump sụp đổ không ngờ. Các phụ tá Bạch cung của Trump đã yên lặng thu gom tài liệu đồ đạc rút đi, mặc dầu những suy đoán tràn ngập về một đảo ngược tình hình vào phút chót bằng đảo chính khiến Trump tiếp tục tại vị, với sự ủng hộ của quần chúng cuồng Trump và các lực lượng quân đội. Trump đã phải lên tiếng kêu gọi quần chúng không biểu tình phá hoại, bạo lực phá luật dưới bất cứ hình thức nào. Nói cho rõ, Trump ra khỏi Bạch cung tay không, mất cả cái tin tưởng bệnh hoạn là một người không thể thua, được củng cố bởi một đám cận thần ninh nọt luôn luôn đồng ý và một đám quần chúng cực đoan hỗn tạp chỉ nhìn mọi sự dưới lăng kính da trắng siêu việt.
Trong nỗi cô độc nhanh chóng chụp xuống này, Trump đã quyết định chấm dứt mọi quyền lợi hứa hẹn ban phát cho người luật sư số một Rudy Giuliani, vì chợt thấy sự trung thành hay tên tuổi Giuliani không đủ để có thể giúp tránh được những thất bại trước toà. Mất điểm với Trump là một thiệt hại cho Giuliani, nhưng dù không mất điểm thì quyền lợi của Giuliani cũng không còn khi Trump ra khỏi Bạch cung như người ta thấy. Mối nguy lớn cho Giuliani là vì những kêu gọi bạo loạn cũng như những kiện tụng Giulinai làm theo lệnh Trump đã khiến cho toà án ở New York đặt vấn đề truy tố và luật sư đoàn tính xem xét tước bằng hành nghề của Giuliani. Chuyện kể là nhỏ này, vì chỉ liên quan đến một cá nhân Giuliani, dù sao cũng cho mọi người thấy như một điểm sáng trong cái hũ nút rối beng, với phân rã và mâu thuẫn trầm trọng trong 4 năm dưới chế độ Trump, mà cao điểm là cuộc tấn công vào quốc hội the Capitol.
Bác sĩ Trần Xuân Ninh (Ngày 16 tháng 1/2021)