Còn nhớ thời đệ nhi Việt Nam Cộng hòa, thỉnh thoảng trên báo có tố giác bà vợ một sĩ quan lợi dụng cấp bậc chồng bắt tài xế lái quân xa của chồng chở đi chợ hay là đi chỗ này chỗ nọ. Chuyện này thật ra cũng ít xẩy ra, mà nếu xẩy ra thì chỉ ở thành phố nhỏ, vì ở thành phố lớn như Sài gòn đàn bà mà ngồi trên xe jeep là có thể bị quân cảnh bắt như chơi. Trong hoàn cảnh một xã hội nghèo nàn, những tố giác đó có tạo xầm xì bàn tán. Nhưng nói cho cùng thì chỉ là những chuyện nhỏ, tốn ít săng xe jeep, ít thì giờ người lính tài xế mà nếu không lái xe cho “bà”, thì cũng ngồi không, ăn lương khoán của lính hàng tháng. Tựu chung chỉ là do ghen tức hàng xóm láng giềng, mà một phần cũng vì thái độ của “quan bà”.
Nhưng mà không ngờ rằng bây giờ ở nước Mỹ vĩ đại (great America) kiểu ông Trump lại cũng có chuyện tương tự xẩy ra cho một công sự viên thân cận trung thành của vị tổng thống mà nhiều người Mỹ gốc Mít cuồng mê vì cá tính “dám nói dám làm”. Đó là chuyện ngoại trưởng Mike Pompeo, người to lớn phốp pháp, mặt tỉnh bơ, mắt dữ dằn. Bị điều tra vì để cho vợ bắt nhân viên bộ ngoại giao làm việc vặt trong nhà. Như điện thoại giữ chỗ tiệm ăn, đi lấy thực phẩm đã đặt, đem chó đi tỉa lông, dắt chó đi rong và lái xe đi lấy quần áo ở tiệm giặt sấy khô. Chuyện cũng không thành lớn, nếu mà Pompeo không đề nghị ông Trump bãi chức viên tổng thanh tra bộ ngoại giao Steve Linick là người trách nhiệm điều tra vụ này và xem xét việc ông Pompeo đã đóng vai trò gì trong vụ xúi ông Trump xử dụng tình trạng khẩn cấp để bán hàng tỉ đô la vũ khí cho Saudi Arabia mà không có sự chấp thuận của quốc hội. Pompeo đã xác nhận với truyền thông rằng tổng thống đã bãi chức thanh tra Linick là theo lời đề nghị của ông và đáng lẽ là Linick đã phải ra đi từ lâu. Về vấn đề bãi chức Linick, tổng thống Trump nói với truyền thông rằng ông không hề nghe tên Linick và ông không biết Linick là ai. Nhưng đã bãi chức Linick theo đề nghị của ông Pompeo. Khi truyền thông hỏi về vấn đề xử dụng nhân viên ngoại giao ăn lương chính phủ cho những việc vặt trong nhà, ông Trump nói tôi muốn Pompeo để thì giờ nói chuyện với các lãnh đạo các quốc gia trên thế giới hơn là để rửa bát cho vợ. Tin mới nhất còn cho biết là Pompeo đã thảo một lá thư kết án sự tố giác các lạm dụng của vợ chồng Pompeo khi còn là dân biểu ở Kansas là “bôi bẩn”, gửi cho chừng 20 nhân viên cũ nhờ ký tên. Một số chừng non nửa đã ký. Số còn lại chưa quyết định.
Người ta biết rằng Mike Pompeo là người có tham vọng, kể từ khi còn là một dân cử ở Kansas. Mà tham vọng lớn nhất là làm tổng thống vào năm 2024. Tham vọng này một phần quan trọng là do bà vợ, Susan Pompeo bơm vào cho, theo như những tin tức báo chí ở Kansas. Bởi vì bà Susan nổi tiếng ở Wichita Kansas là người lanh lẹ, nói năng hoạt bát, dễ tạo cảm tình, giao thiệp rộng rãi. Bà đã cho ông Pompeo điểm C về khả năng trình bầy ăn nói. Bà là người hầu như luôn luôn đi theo chồng trong những chuyến công tác, trong nước cũng như ngoại quốc. Và ông Pompeo thì không ngần ngại gì mà không nói ở bộ ngoại giao rằng hai vợ chồng “cùng làm việc” và khoe rằng chúng tôi là “những đối tác tuyệt diệu” trong các chuyện làm chung”. So sánh với vợ những ngoại trưởng trước đây, bà Susan là người đi theo chồng nhiều nhất. Điều này đã gây ra những bàn ra tán vào, không đi đến đâu, về những tốn phí do bà Susan gây ra khi đi với chồng. Và thực thế, tốn kém không chỉ cho bà mà còn vì phải chi phí cho các tùy tòng theo bà là các nhân viên ăn lương bộ ngoại giao. Năm ngoái, bà đã đi một chuyến 8 ngày qua Trung Đông với các nhân viên đi theo hướng dẫn bà đi mua sắm và đi thăm các nhà thờ cổ, cũng như là lo giờ giấc di chuyển cho đúng. Tuy vậy vẫn có những chậm trễ xẩy ra, tạo ra những than phiền trong giới chức ngoại giao. Có người cho rằng những chuyện tiêu cực gắn liền với cá tính mạnh mẽ của bà sẽ làm cho con dường tương lai của chồng bà chững lại. Tuy vậy, không hẳn là như thế theo như một số cây viết trên báo chí ở Kansas. Vấn đề còn lại chỉ là: liệu Pompeo có vượt qua được cái chướng ngại chính trị cổ điển là phó tổng thống Pence hay không?
Nhìn chung, ông Pence không có gì đặc biệt, chỉ là một mẫu chính khách cổ điển, khôn ngoan chiều chuộng Trump. Người ta còn nhớ Pence ngồi yên bất động nghe Trump huênh hoang ba hoa với chủ tịch hạ viện Nancy Pelosi và thủ lĩnh khối thiểu số thượng viện Chuck Schummer trong cuộc gặp gỡ đầu tiên ở Bạch cung. Tháng 9/2019 ông Pence trong chuyến công tác 3 ngày Dublin ở miền đông bắc Ái nhĩ lan đã băng đường bộ 180 miles để đến ở tại khách sạn của ông Trump ở Doonbeg 2 ngày. Còn ông Pompeo thì thường trực cúc cung tận tụy thi hành cũng như bênh vực mọi ý kiến của Trump, bất kể sai đúng. Và đổi lại thì Trump đã bênh vực Pompeo để cho vợ làm các chuyện bị tố giác là sai trái như chúng ta đã biết.
Nếu ước vọng của Pompeo thành sự thật thì sẽ không có sự nhàm chán của không khí phải đạo chính trị quy ước của vợ chồng cựu thống đốc Cộng hòa Pence tiểu bang bảo thủ nhà quê Indiana tại Bạch cung, mà là một cặp “đối tác tuyệt diệu” Sue với Mike Pompeo hứa hẹn nhiều hấp dẫn ở phòng bầu dục trong điều mà ông Pompeo gọi là “những việc chung”.
Bác sĩ Trần Xuân Ninh
Ngày 25 tháng 5/2020