Tham dự buổi ăn trưa với các thượng nghị sĩ, Tổng thống Trump vào hôm thứ Ba 19 tháng 5/2020 đã biện hộ cho quyết định uống thuốc Hydroxychloroquine của ông trong một tuần rưỡi qua để ngăn ngừa coronavirus, bất kể cảnh báo của các chuyên gia rằng loại thuốc này có thể sinh ra những hệ quả tim mạch. Ông nói đó là chọn lựa cá nhân của ông và tin tưởng rằng loại thuốc này ngăn ngừa được sự lây nhiễm coronavirus.
“Quý vị có thể hỏi những bác sĩ ưa chuộng loại thuốc này. Nhiều nhân viên tại tuyến đầu sẽ không đến đó trừ khi họ có hydroxy,” tổng thống phát biểu.
Một lá thư ngắn phổ biến vào hôm thứ Hai của bác sĩ Sean Conley tại tòa Bạch Ốc, sau khi tin loan đi rằng tổng thống đã uống thuốc hydroxychloroquine, cho biết ông ta và tổng thống đã thảo luận và đi đến kết luận rằng “lợi ích của sự xử dụng thuốc lớn hơn là những nguy hiểm tiềm ẩn”. Tuy nhiên thư này không cho biết tổng thống đã bắt đầu uống thuốc từ bao giờ và liều lượng ra sao. Cũng không cho biết có phải là bác sĩ Conley đã viết toa hay không, bởi vì thuốc hydroxychloroquine phải có toa bác sĩ mới mua được. Về phía ông Trump thì ông nói rằng ông đã uống thuốc hydroxychloroquine và chất kẽm Zinc, dựa theo những tin tức mà ông nghe được từ những nhân viên y tế tuyến đầu chữa chạy bệnh nhân, là như vậy có kết quả tốt.
Ông Trump cho các phóng viên biết rằng ông đã hỏi ý kiến bác sĩ Bạch Cung về vấn đề uống hydroxychloroquine, chứ không phải là bác sĩ đề nghị cho ông uống thuốc, vì rằng ông không có thử nghiệm dương tính. Ông nói “Tôi hỏi ông ta rằng ông nghĩ sao” Bác sĩ trả lời “À, thì nếu tổng thống thích”. Tôi nói “Ừ. Tôi thích. Tôi thích uống.”
Ông Trump thích và quảng cáo mạnh cho Hydroxychloroquine từ tháng 4, nhưng điều này đã đưa đến những báo động của các chuyên gia y tế. Cơ quan FDA đã cảnh báo rằng hydroxychloroquine không nên dùng ngoài bệnh viện hay những trung tâm thử nghiệm lâm sàng, vì những sự nguy hiểm có thể xẩy đến cho tim. Những theo rõi tại các bệnh viện thuộc Trung tâm Quản Trị Sức Khỏe Cựu Chiến Binh cũng cho thấy loại thuốc này đã không đem đến hiệu quả tốt cho bệnh nhân. Đã có hai trường hợp tử vong và phải dùng thêm máy trợ thở. Tổng thống Trump nói các kết quả xấu như vậy là vì đã liên quan đến những bệnh nhân bị nặng.
Về phía truyền thông, Joe Scarborough người dẫn chương trình của đài MSNBC nói vào hôm thứ Ba là ông không tin tổng thống Trump đang uống hydroxychloroquine để phòng ngừa coronavirus. “Khi tổng thống của Hoa Kỳ nói ông ấy đang làm một điều gì, tôi bảo đảm với quý vị rằng ông ta không làm. Tôi khẳng định với quý vị rằng tổng thống của Hoa Kỳ không uống hydroxychloroquine.” Để nhấn mạnh, Scarborough nhắc lại lời Neil Cavuto của Fox News là đài bảo thủ mà ông Trump thường hay theo rõi: “Hãy lắng nghe Neil Cavuto nói: nó sẽ giết quý vị, thuốc này sẽ giết quý vị”. Đó cũng là điều mà bác sĩ đã nói. Và theo FDA, quý vị chỉ uống thuốc này nếu quý vị đang ở trong bệnh viện hay được theo dõi sát sao trong mộr cuộc thử nghiệm lâm sàng”.
Người có đọc lá thư ngắn ở trên của bác sĩ Bạch Cung Sean Conley thì thấy lá thơ chỉ nói mơ hồ là đã bàn với tổng thống về lợi hại của Hydroxychloroquine chứ không khẳng định gì hơn, thì thấy nhận định của Scarborough có lẽ cũng có lý.
Bác sĩ Manny Alvarez người chủ biên lâu năm các tin về sức khỏe trên Fox News, nói quyết định của tổng thống Trump là “vô trách nhiệm”. Ông Trump tweet ngay trong buổi tối đó là “Fox News đã không còn như xưa” khi đã có “thêm nhiều người chống Trump trong hệ thống tin mạng.”
Đối nghịch với những người chỉ trích tổng thống Trump về việc uống hydroxychloroquine để phòng ngừa coronavirus, Dân biểu Roger Marshall (R-Kan.) một bác sĩ sản khoa đang tranh cử vào một ghế trống của đảng Cộng Hòa tại Thượng Viện tháng Mười Một này, vào hôm thứ Hai đã tuyên bố rằng ông ta và cả gia đình đang uống loại thuốc sốt rét này như một phương cách phòng ngừa dịch bệnh, dù rằng không có nhiều chứng cớ hiệu quả của thuốc này trong giới y tế. Phát biểu với báo Wall Street Journal, Marshall nói ông cảm thấy nhẹ lòng khi nghe tổng thống Trump cho biết ông cũng đang uống loại thuốc này để ngừa bệnh. Người ta nghĩ rằng ứng cử viên Marshall nói thế là để lấy lòng quần chúng của ông Trump, với mục đích “núp theo cái đuôi áo” của ông Trump trong kỳ bầu phiếu vào tháng Mười Một sắp tới.
Việc tổng thống Trump tuyên bố về một điều gì đó khác với tiêu chuẩn khoa học hay là thực tế thông thường, không phải là một điều lạ. Bởi vì tính ông Trump như thế. Và ông đã từng giải thích rằng ông có khả năng nhận định đúng sai thông thường (common sense) rất tốt, tuy không phải là bác sĩ. Người ta cũng biết rằng ông sẵn sàng nói đổi chiều, nói ngược lại, hay là bẻ chệch sang bên. Ngoài ra, ở vị trí tổng thống, chung quanh ông có vô số các phụ tá truyền thông, chuyên gia các loại để nếu cần thì giải thích bào chữa, chỉnh đốn lại các sai sót của ông, như trong trường hợp bác sĩ Birx đã làm, quanh vụ ông Trump đề nghị thử chích hay uống vào người thuốc sát trùng để chữa coronavirus.
Riêng trong trường hợp Hydroxychloroquine mà ông quyết liệt quảng cáo, ca tụng không lùi thì có thêm một số lý do đặc biệt được đưa ra từ báo chí. Đó là vào hạ tuần tháng 3, đầu tháng 4/2020 sau khi được tin rằng những sử dụng thử nghiệm lâm sàng tại một số tỉnh miền Nam nước Pháp với Hydroxychloroquine đã cho những kết quả ban đầu khích lệ, và rồi được dùng tại New York là nơi có rất nhiều trường hợp Covid 19 nhất nước Mỹ, tổng thống Trump đã liên lạc với thủ tướng Ấn độ Narenda Modi để điều đình mua cho kỳ được 29 triệu viên Hydroxychloroquine, sau khi ông Modi ra lệnh cấm xuất cảng thuốc này vì muốn giữ lại cho Ấn Độ khi cần, nhưng chẳng bao lâu thì người ta thấy rằng Hydroxychloroquine đã trở thành vô dụng. Nhu cầu tiêu thụ cho hết 29 triệu viên Hydroxychloroquine đã bắt ông Trump phải nhắm mắt ca tụng thuốc này, bất kể các ý kiến chuyên gia. Chưa kể rằng còn có những “số tiền gọi là đen” rất lớn, được các hãng bào chế lớn bỏ ra vận động chính trị, đẩy mạnh bán thuốc hydroxychloroquine mà họ đang sản xuất.
Nhìn chung, tóm lại đây chẳng qua là qui luật vận hành tại nước tư bản tiêu thụ như Mỹ, đặc biệt là dưới triều đại Donald Trump hiện nay. Nhưng ở nước tự do dân chủ này, mọi người có quyền tự do nói. Mọi người cũng có quyền tự do nghe. Nghe xong, dù người đó là tổng thống, quyền quyết định chọn lựa nghe theo, làm theo hay không, vẫn là tùy thuộc vào mỗi cá nhân.
Tuệ Vân
Ngày 20 tháng 5 năm 2020