Sau khi duyệt xét các cuộc điều trần nhiều ngày của các nhân chứng thì ngày thứ tư 18 tháng 12/2019 hạ viện Mỹ mà đảng Dân chủ chiếm đa số, đã bỏ phiếu hai điều bãi chức tổng thống Donald Trump. Bà Nancy Pelosi chủ tịch hạ viện đã mặc y phục đen thông báo tin này, để tạo ấn tượng rằng là chuyện buồn. Ông Donald đã viết một thư dài 6 trang với lời lẽ giận dữ gửi cho bà Nancy. Phản ứng này không lạ với con người Trump. Quần chúng thì vẫn chia hai phe rõ rệt, suýt soát con số, 42% và 45% ủng hộ và chống đối. Quyết định này của hạ viện còn phải đưa lên thượng viện, và chỉ sẽ thi hành nếu được chấp thuận. Dĩ nhiên là thượng viện mà đa số là Cộng hòa sẽ không thông qua. Chủ tịch khối đa số Cộng hòa đã nói thẳng ra như thế. Donald Trump sẽ vẫn là tổng thống. Nhưng mà con người luôn luôn phản ứng mạnh mẽ với mọi đụng chạm đến mình, đã vô cùng phẫn khích vì bị đi vào lịch sử Mỹ mang tiếng là tổng thống thứ ba từ ngày lập quốc bị quốc hội đặt vấn đề bãi chức. Nhà lãnh đạo hạ viện kỳ cựu đầy kinh nghiệm Nancy Pelosi biết rõ tình hình này, cho nên đã không chuyển ngay quyết định bãi chức của hạ viện lên thượng viện như thông lệ. Mục đích là tránh cho quyết định hạ viện mau chóng bị rơi vào quên lãng sau khi thượng viện bác bỏ. Trong cuộc họp báo thứ năm hàng tuần, một ngày sau khi thông báo quyết định bãi chức của hạ viện, bà đã mặc áo đỏ và cũng không cho báo chí biết bao giờ sẽ chuyển quyết định bãi chức Donald Trump cho thượng viện.
Kể cũng oái oăm, Donald một tay thương lái chuyên sống bằng điều đình và tranh chấp kiện tụng liên miên kéo dài, nay lại muốn cho chuyện bãi chức qua mau mà không được. Thái độ tà tà của chủ tịch hạ viện vô tình mà lại đúng là chiêu số Trump vẫn dùng. Thật là gậy ông đập lưng ông. Chủ phòng bầu dục Bạch cung chắc chắn là ăn lễ giáng sinh không mấy vui.
Không nhắc lại ở đây những lời chỉ trích phê bình quyết định bãi chức Trump của các thượng nghị sĩ Cộng hòa, vì chẳng ích lợi gì. Bởi những lời này chỉ giúp cho những người nói lấy điểm với đám cử tri theo Trump trong kỳ bầu cử sắp tới 2020 cũng như để được Trump trả ơn lại bằng những quyết định thuận lợi cho những cử tri đã bỏ phiếu cho mình. Nếu có đáng để ý thì chỉ là thái độ truyền thông. Người ta nhớ rằng, truyền thông, khi Trump mới thắng cử năm 2016 đã không có bao nhiêu cảm tình với Trump, và điều này cũng dễ hiểu. Vì một là truyền thông đã được chiều chuộng nhiều năm để xu phụ Hillary Clinton lên làm tổng thống. Sự thất bại của Hillary không tránh khỏi chọc vào tự ái của thành phần quyền lực thứ tư trong xã hội Tây phương, tự cho và quen coi mình là tiếng nói hướng dẫn dư luận. Hai là tư thái bặm trợn của Trump coi thường truyền thông cũng không thể làm truyền thông có cảm tình. Nhưng mà sau ba năm cầm quyền, với khả năng ban phát quyền lợi to lớn của ngôi vị cầm đầu hành pháp, Trump đã làm truyền thông dần dần đổi thái độ. Những phê bình sai trái của Trump đã giảm cường độ, nhưng mà quan trọng hơn là, đi kèm những chỉ trích ít nhiều thì luôn luôn là những đề cao thành công, dù to dù nhỏ khó ai có thể kiểm chứng của Trump. Thí dụ như thắng lợi trong thương chiến với Tầu, trong điều đình với Kim Chính Ân mà đa số không hiểu đầu cua tai nheo ra sao. Hay là như quyết định giảm lãi xuất của Ngân hàng dự trữ liên bang mỗi khi tình trạng kinh tế trì đọng. Mà mục đích là nhằm khuyến khích vay tiền và đầu tư để lôi kinh tế ra khỏi sự đình đốn. Trump đã áp lực mạnh mẽ thống đốc Ngân hàng dự trữ liên bang giảm lãi xuất, nhưng đã không có nhiều bình luận trên truyền thông chỉ ra điều này như thường lệ. Ngược lại thống kê gia tăng việc làm của chính phủ thì nhắc đi nhắc lại như là một thành công kinh tế của Trump, mà không có những phân tích tìm hiểu về đặc tính và sự vững chắc của công việc.
Ngay cả chuyện bãi chức, thì truyền thông một mặt khai thác hàng ngày qua phỏng vấn các thành phần đủ loại, với các bàn luận đủ kiểu, để đáp ứng nhu cầu giải trí lôi kéo người đọc người nghe, mặt khác thì lại ỉ ôi đặt vấn đề chuyện bãi chức kéo dài tạo không khí chán nản và chia rẽ. Nhưng điểm nổi bật là nhận định rằng chuyện bãi chức sẽ làm cho dân nghĩ là Trump bị đối xử thiên lệch. Và vì thế sẽ phản ứng bỏ phiếu cho Trump thắng cử. Nói khác đi thì truyền thông đã đóng thật chuyên nghiệp vai trò của những kẻ sống bằng quấy hôi bôi nhọ, cũng như trò chuông mõ phèng la Sơn đông mãi võ và con khỉ gánh ống bơ, để bán thuốc.
Cho nên chẳng lấy gì làm lạ rằng Trump đã mắng truyền thông giòng chính là “tin giả thất bại” và là “kẻ thù của dân Mỹ”. Người ta còn nhớ phóng viên Jim Acosta của hãng tin CNN chuyên nghiệp nằm ở Bạch cung tấn công Trump dữ dội mà Trump thì chẳng chịu thua. Cãi lại bằng “truyền thông tin khác”. Cả hai bên đều có lý do để làm như thế, chỉ vì muốn hoàn toàn giữ “luật chơi” theo ý mình. Và bây giờ thì với sức mạnh Bạch cung, Trump đã có thêm nhiều “dư luận viên” viết bài tạo dư luận, nói chung là hệ thống tin khác do cố vấn trung thành Kelly McConway dựng ra từ những ngày đầu Trump vào Bạch cung. Tạm kể một ví dụ là báo điện tử Townhall Daily và Townhall PM. Nhưng mà quan trọng hơn cả thì phải hiểu rằng Trump, bằng những quyết định có lợi cho Do Thái mà những tổng thống Mỹ sau thế chiến hai chấm dứt, dù ủng hộ Do Thái tới đâu cũng không dám làm, đã lấy lòng được hệ thống vận động chính trị nặng ký vượt trội Do Thái, có ảnh hưởng bao trùm lên truyền thông. Tờ báo Do Thái Jerusalem Post mới đây đã kể ra những hành động này của Trump. Như công nhận Jerusalem là của Do Thái và gấp rút chuyển tòa đại sứ Mỹ về đó cho kịp ngày kỷ niệm thành lập Do Thái 70 năm. Công nhận cao nguyên Golan Heights Do Thái chiếm của Syria là thuộc về Do Thái sau khi nói chuyện với thượng nghị sĩ Lindsey Graham đi họp ở Golan Heights với thủ tướng Do Thái Netanyahu về. Coi những trại định cư Do thái lập trên vùng Tây ngạn sông Jordan thuộc Palestine là của Do Thái và đồng ý cho Do Thái lập các trại mới. Bỏ nguyên tắc giải quyết tranh chấp Palestine Do Thái trên nền tảng hai nước độc lập sống chung hòa bình. Và gần đây nhất ngày 11 tháng 12/19 ký sắc lệnh cấm “chống Do Thái” (antisemitism) trong các đại học. Cũng sắc lệnh này đã mở rộng ý nghĩa chữ chống Do Thái thành ra bao gồm mọi thái độ bất đồng hay phê phán chính sách của nước Do Thái, chứ không chỉ là kỳ thị hay có thành kiến về người Do Thái như trước đây. Có người cho rằng sắc lệnh này có tính cách chặn quyền tự do phát biểu trong đại học. Nhưng nêu ra như thế rồi mà chẳng có ý kiến nào tiếp theo thảo luận bàn tán. Nói khác đi, truyền thông thường trực xoen xoét đề cao tự do phát biểu, nhưng không coi đây là điều đáng chú ý! Tất cả những biểu tỏ tình yêu Do Thái không ngưng nghỉ và ngại ngần của Trump đã khiến một số nhân vật Do Thái tiếng tăm bầy tỏ ít nhiều dè đặt. Nhưng thực tế cho thấy rằng ông Trump nhờ sự hùng hổ này đã đi đến kết quả đáng nể mới đây là ở Hollywood, vốn là thành trì chống Trump mạnh mẽ từ đầu, đã có những kêu gọi đóng góp ủng hộ Donald Trump cho kỳ bầu cử 2020.
Donald Trump sau khi nghe tin bãi chức (nguồn internet)
Nhìn từ xa, chuyện Donald Trump được tái cử nhiệm kỳ hai cũng gần giống như trường hợp Hillary Clinton năm 2016. Chỉ nhìn những ứng cử viên Dân chủ, người ta thấy rằng chẳng có nhân vật nào sáng giá. Ứng cử viên dẫn đầu, nguyên phó tổng thống Joe Biden chỉ là một người mờ nhạt. Các ứng cử viên khác có những điểm phóng túng (liberal) nổi bật, mà đứng đầu là thượng nghị sĩ Bernie Sanders, nhưng chỉ có sức lôi kéo một thiểu số quần chúng và bị đa số né tránh vì bị phía bảo thủ bênh Trump tố là bọn “xã hội chủ nghĩa”. Chưa kể rằng những người này tuy cùng là phía phóng túng, nhưng cũng không sẵn sàng thỏa hiệp dồn phiếu, để chống Trump ở kỳ bầu cử tháng 11/2020. Riêng có một người đặc biệt nặng ký là tỷ phú Do Thái Bloomberg, nguyên thị trưởng New York, đã có thành tích điều hành hiệu quả trung tâm tài chính chính trị lớn nhất nước Mỹ là New York, đã tuyên bố sẽ ra ứng cử. Nhưng chưa thực sự vào cuộc tranh đua sơ bộ. Người ta cũng chưa biết thái độ của tỷ phú sòng bài Sheldon Adelson ở Las Vegas, là người chi tiền ủng hộ thủ tướng diều hâu Do thái Netanyahu và Donald Trump, có sẵn sàng bỏ con gà gô hay gáy ồn ào của mình hay không. Để Bloomberg có chỗ múa may.
Những người ghét Trump thậm tệ và yêu Trump cuồng nhiệt không nói làm gì, người bàng quan hoài nghi sẽ mong Trump được tái cử để có thêm bốn năm thưởng thức những gay cấn và diễu dở trong trường chính trị nháo nhào nhờ tay tư bản ngồi ở phòng bầu dục Bạch cung chuyên chọc quậy lung tung để tìm cơ hội thủ lợi.
Bác sĩ Trần Xuân Ninh
(ngày 20 tháng 12/2019)