Sáng thứ bẩy ngày 28 tháng 10/2018 truyền thông và chính giới Mỹ thoát ra khỏi sự nhàm chán quanh những bàn tán kéo dài về kết quả và hệ quả cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ ngày 6 tháng 11, về sự đúng sai của kết quả xét nghiệm DNA chứng tỏ thượng nghị sĩ Elizabeth Warren là gốc da đỏ, hay là về những chi tiết cuộc điều tra của công tố đặc biệt Mueller lây nhây không đi đến đâu. Cũng ngưng lại những ồn ào sôi nổi quanh cái chết mất xác trong tòa lãnh sự Saudi ở Thổ nhĩ Kỳ của Khashoggi, bình luận gia của báo Washington Post mà cũng là một đại gia Ả Rập Saudi chống hoàng gia Saudi. Chuyện này đã làm,ồn ào cả thế giới Tây phương vì người nắm quyền điều động mọi việc triều đình Saudi là hoàng thái tử Mohammed al Salman rất thân với con rể tổng thống Trump là Jared Kushner, và được tổng thống Trump o bế hết cỡ.
Truyền thông đã ngưng hết các chuyện này để chú ý tới thành phố Pittsburgh là nơi mà Robert Bowers, một cư dân da trắng 46 tuổi đã đi vào nhà thờ Do thái Tree of Life ở vùng Squirrel Hill Do Thái của thành phố, qua một cái cửa không khóa, lúc đang tiến hành 3 cuộc lễ. Bowers mang theo một khẩu AK47 và ba súng tay, hô to “mọi tên Do Thái phải chết” (all Jews must die) rồi xả súng bắn vào các người đang dự lễ. 11 người đã bị thiệt mạng. 6 người bị thương trong đó có bốn cảnh sát. Hung thủ đã đi ra ngoài toan tẩu thoát nhưng bị cảnh sát chặn lại và bắn bị thương nhẹ. Sau đó bị bắt bởi một toán cảnh sát đặc biệt và đem vào bệnh viện điều trị. Một nguồn tin cho biết là khi được thẩm vấn sau khi điều trị, Bowers xác định lời đã nói là “Mọi tên Do Thái phải chết”. Naftali Bennett, bộ trưởng bộ kiều dân Do thái (Minister of diaspora) đã bay đến Pittsburgh ngay tối thứ bẩy để thăm hỏi, an ủi và giúp đỡ. Bennett cho biết rằng không thể gửi người đến Mỹ huấn luyện bảo vệ các cơ sở Do Thái ở Mỹ nhưng có thể góp ý kiến cho Mỹ trong việc này.
Hai tổ chức người Mỹ Hồi giáo đã nhanh chóng quyên góp được 100,000 đô la gửi tặng các gia đình nạn nhân. Tổng thống Trump đã nhanh chóng kết án hành động của Bowers là “hoàn toàn ma quỷ”, là một “tội ác chống nhân loại”. Ông nói Bowers phải bị đem ra xử một cách thich đáng nhanh chóng và sẽ phải xử tử. Phải làm cho án tử hình trở lại được ủng hộ. Nhân tiện khi câu hỏi về giới hạn xử dụng võ khí được nêu ra, ông Trump đã nói rằng “Nếu họ được bảo vệ bên trong nhà thờ thì kết quả sẽ tốt hơn nhiều lắm”. Tức là ông giữ nguyên chủ trương quyền có súng cá nhân. Tối thứ hai, trên đài Fox News, ông Trump thông báo rằng ông và vợ sẽ đến thăm Pittsburgh vào ngày thứ ba để “bày tỏ lòng kính trọng”. Nghe thế, người thường dân nghĩ rằng trong số người chết hẳn là phải có thành phần thế giá trong xã hội. Ông nói “Tôi cũng đến nhà thương để thăm các cảnh sát viên và những người bị thương nặng. Tôi nóng lòng để đi đến đó. Đáng lẽ thì tôi phải đi sớm hơn, nhưng tôi không muốn làm phiền thêm hơn là những điều họ phải chịu”. Có lẽ ông đã phân bua “đáng lẽ tới sớm hơn” như thế là để gián tiếp trả lời cho truyền thông đã chỉ trích rằng khi nghe tin vụ bắn giết ông vẫn tiếp tục đi về tiểu bang Illinois trong chương trình vận động dân bầu cử. Tuy mau mắn chiều chuộng người Do Thái như vậy nhưng ông Trump đã không dễ dàng được chấp nhận. Một số các nhà lãnh đạo Do Thái thuộc tổ chức Jewish Partnership for Justice đã viết một lá thư với trên 57,000 chữ ký vào ngày chủ nhật gửi cho tổng thống Trump nói rằng chuyến đi Pittsburgh của ông không được hoan nghênh, chừng nào mà ông chưa lên tiếng chối bỏ chủ nghĩa siêu quyền lực da trắng! Thị trưởng Pittsburgh ông Bill Peduto (đảng Dân chủ) cũng không muốn ông Trump tới Pittsburgh, mà lý do thì nói trên đài CNN rằng “Tôi nghĩ rằng tốt nhất là chú ý tới các gia đình trong tuần này, và nếu ông ấy muốn đến thì chọn một dịp khác mà đến”. “Tập trung chú tâm của chúng tôi ở cấp thành phố là đối với các gia đình và các hỗ trợ họ cần có để mà vượt qua”. Người ta biết rằng để thắng cử ông Trump đã dùng khẩu hiệu Make America Great Again, viết tắt thành 4 chữ MAGA trên chiếc mũ đỏ, nhằm khai thác cái đám quần chúng bình dân thủ cựu cộng hòa, trong đó có cả những người theo chủ nghĩa da trắng siêu việt, những người bị coi là phát xít (Nazi) tức là chống Do Thái, những nhóm KKK kỳ thị da đen, mà thân phụ ông Trump ủng hộ. Vì kỹ thuât tranh cử bá đạo này, ông Trump đã bị coi là chống Do Thái. Trong khi con rể ông là Jared Kushner người Do Thái, là cố vấn cao cấp và thân cận của ông, và là người trách nhiệm chinh sách Trung đông của Mỹ từ đầu, ôm chặt Do Thái và Ả Rập Saudi. Ngoài ra báo Jerusalem Post còn có bài viết chỉ ra rằng hai bài diễn văn của ông Trump và Netanyahu ở Liên Hiệp quốc dường như là viết bởi một người, với khác biệt nhỏ là bài ông Netanyahu ngôn từ chải chuốt hơn còn Trump thì kém hùng biện hơn. Tóm lại theo chính sách Do Thái thì không ai bằng ông Trump, mà bị chê là chống Do Thái thì cũng ông Trump là bị chê nặng.
Vụ bắn giết này đã làm cho các thành phố như New York city, Chicago, Los Angeles, Houston, Philadelphia, ngay lập tức gia tăng các biện pháp tuần tiễu và canh phòng cho các nhà thờ Do Thái. Các nhân vật chính trị Mỹ cũng như Âu châu đã nhất tề lên án hành động sát nhân chống Do Thái của Bowers. Tổng thống Do thái tuyên bố “Tôi tìn chắc các cơ quan an ninh và các giới chức thẩm quyền sẽ điều tra vụ khủng khiếp này tới cùng và công lý sẽ được áp dụng cho tên sát nhân đáng phỉ nhổ này”. Theo báo Do Thái Jerusalem Post, Bowers đã từng post lên website ý kiến của anh ta về Tổ chức Hebrew Immigrants Aid society (HIAS) giúp người di cư Do Thái mới đến Mỹ. Bowers cho rằng những người Do thái là những kẻ xâm lăng, đuổi người Mỹ trắng đi. Bowers viết “HIAS thích mang những kẻ xâm lăng vào giết dân ta. Tôi không thể ngồi yên và ngắm dân tôi bị mổ thịt. (HIAS likes to bring invaders in that kill our people. I can’t sit by and watch my people get slaughtered). Trong khi đó thì các nhà chính trị Âu Mỹ đều coi đó là một hành động của chủ nghĩa bài Do Thái (antisemitism) đang ngấm ngầm tràn lan
Joel Rubinfeld, nguyên chủ tịch hội CCOJB là một liên hội các cộng đồng Do Thái Bỉ, và là đương kim Liên đoàn chống chủ nghĩa bài Do Thái Bỉ (LBCA) tuyên bố rằng các cơ sở Mỹ Do Thái nên “Âu châu hóa”, nghĩa là có võ trang bảo vệ. Nếu việc này được thực hiện thì tính toán ra phải tốn tổng số khoảng1 tỉ đô la. Và tiền sẽ có thể là từ các ngân sách tiểu bang tài trợ.
Trong chuyến đi Pittsburgh thăm nhà thờ bị bắn, ông Trump có mời các lãnh tụ quốc hội đi cùng, nhưng cả phía Dân chủ lẫn Cộng hòa đều từ chối vì bận. Rút lại chỉ có hai vợ chồng ông Trump và cặp vợ chồng con gái Ivanka Kushner, kiêm cố vấn cao cấp Bạch cung đến đốt nến cho từng người bị chết. Thành ra chuyến đi mà ông Trump cho rằng sẽ là một trình diễn bề thế đã không như ý ông muốn trên truyền thông, và một lần nữa ộng đã phải dùng lại mấy chữ “truyền thông tin giả”
Nhìn rộng ra toàn cảnh chính trị,trong vụ bắn giết ở nhà thờ Do Thái Tree of Life này, người ta có thề thấy rõ ràng môt điều là các nhà chính trị Mỹ đều bày tỏ sự ủng hộ đối với dân Do Thái. Và có thể nói là tranh nhau ủng hộ nữa. Nhưng trong hành động thì cũng rõ ràng là không thể cùng nhau đứng chung. Sự phân rã chính trị đã khá nặng nề đến độ mà một cây bút bình luận trên báo điện tử bảo thủ Townhall Daily ủng hộ ông Trump đã viết một bài nhan đề “có lẽ đã đến lúc không cần cùng nhau nữa”, và kể ra những quan điểm đốp chát cũng như hành động đối nghịch khó ngưng giữa hai bên.
Bác sĩ Trần Xuân Ninh
(Ngày 31 tháng 10/2018)