1/TXN. Kính chào quý vị thính giả. Chào Minh Phương (MP), chào Nguyên Kim (NK), Chào Tuệ Vân (TV). Minh Phương là một tên nghe mới, nhưng không phải là một người mới, vì đã từng tham dự với chương trình bàn chuyện này từ lâu lắm rồi, trong một thời gian. Sau đó vì nhiều lý do Minh Phương vắng mặt. Hôm nay trở lại với quý vị thính giả. Minh Phương chào tái ngộ các bạn và quý vị thính giả đi.
2/Minh Phương (MP). MP xin cám ơn bác sĩ N. MP xin kính chào quý vị thính giả. MP xin thân mến chào anh Nguyên Kim và chị Tuệ Vân ạ.
3/TXN. Xin bắt đầu cuộc thảo luận hôm nay bằng một chuyện đơn giản, nhưng hay hay. Rồi sau đó sẽ sang những chuyện khác có thể là nặng nề hơn. Chuyện như thế này:
Juli Briskman, 50 tuổi, ở Virginia khoảng 3 giờ chiều ngày 28 tháng 10, đang đạp xe đạp trên đường thì thấy một đoàn xe chừng 6 chiếc chầm chậm chở tổng thống Donald Trump trên đường đánh golf trở về. Juli vốn ghét Trump cho nên nẩy ý định cắt ngang đoàn xe và dơ tay ngang ra làm hiệu, với ngón tay giữa chổng lên trời. Dĩ nhiên là không thể cắt ngang đoàn xe được nhưng cứ thế đạp xe cho đến khi đoàn xe vượt qua mà tiếp tục dơ tay như thế. Khi cô bắt kịp vì đoàn xe ngừng lại thì cô lại làm hiệu lần nữa. Hình ảnh cô đã bị một phóng viên AFP chụp và Steve Herman trưởng đoàn phóng viên đài VOA cho lên mạng điện tử. Ngày hôm sau, cô thấy hình của mình trên trang mạng facebook chống Trump Indivisible Loudoun ACTION với câu hỏi “Ai đây”. Một người đã trả lời là “She-ro”. Sau đó cô lấy hình đưa lên trang facebook của mình và vào khoe với phòng Nhân viên hãng cô đang phụ trách phân tích vận động thị trường là Akima LLC ở Herndon Virginia mà cô mới được vào làm hơn 6 tháng. Ngày 31 tháng 10, cô được gọi lên gặp người phu trách nhân viên cùng với hai người trong ban giám đốc hãng. Những người này thông báo cho cô biết là công ty không muốn mướn cô nữa vì sợ sẽ làm tổn hại đến công ty có những dịch vụ với chính phủ. Các bạn có ý kiến gì về vụ này? Và quyết định của hãng là phải hay trái?
4/NK. Trước hết NK xin kính gửi lời chào tới quý vị thính giả đang theo dõi chương trình BCTS hằng tuần với BS TXN, TV, MP và NK ngày hôm nay. Xin kính chào Bs N và thân mến chào chị TV và MP. MP và chị TV lâu lắm không có mặt. Mà Minh Phương thì thật là vắng mặt lâu ngày “hết biết”. Chắc là TV thì bị lôi vào trong các chuyện thời sự gay cấn và mâu thuẫn liên miên đọc không kịp nghe không hết, từ thời ông Trump làm tổng thống. Còn MP thì chắc là vì “ham vui” với cuộc sống cao tốc. Cho nên xin nhường cho hai vị góp ý trước.
6/MP. Chuyện dơ ngón tay giữa lên trời là chuyện xẩy ra hàng ngày nếu mà lái xe nhiều ngoài đường phố nước Mỹ. Giữa bóp kèn xe hơi với dơ ngón tay giữa để biểu lộ khó chịu, với người khác thì có vẻ như người Mỹ thích dơ ngón tay hơn. Dù rằng là dơ ngón tay thì có ý nghĩa thô tục nhưng cũng có cái lợi là yên lặng hơn. Cái cô Juli này là điển hình Mỹ, nghĩa là thi hành đúng quyền tự do phát biểu thiêng liêng được ghi rõ trong hiến pháp Mỹ. Và cũng theo đúng tinh thần của câu “mọi người sinh ra đều bình đẳng” của hiến pháp Mỹ, bất kể là tổng thống đi xe có hộ tống hay là người nhân viên thường đi xe đạp của một công ty dịch vụ. Cái tinh thần tự do phát biểu này cũng lộ ra trong hành động của văn phòng trưởng đài VOA tại Bạch Cung đưa hình cô Juli lên trang mạng. Nếu mà như ở VN thì MP nghĩ rằng đa số phóng viên sẽ không ai đưa cái hình không tôn kính với nhà lãnh đạo đất nước như vậy. Thành ra chuyện này cũng chỉ ra cho ta thấy sự khác biệt văn hóa nữa.
7/TV. TV kính chào BS N, anh NK, thân chào Minh Phương và thân ái kính chào quý vị thính giả cùng các bạn toàn cầu. Theo ý của TV thì dù có ghét ông Trump, Juli Briskman cũng không nên làm như thế. Bởi vì dù sao thì cô ấy cũng phải giữ nhân cách, không nên biểu lộ cảm nghĩ ghét ông Trump một cách sỗ sàng trắng trợn trước công chúng như vậy. Ngoài ra, việc cô Juli bị hãng Akima chuyên làm dịch vụ chính trị với chính phủ đuổi việc thì ngoài lý do hậu quả, thì cũng là do cái nguyên tắc làm ăn ở một nước tư bản là tránh những chuyện chính trị để cho công việc được suôi chảy phát đạt. Chúng ta còn nhớ rằng các đại gia, chủ các công ty kỹ thuật và thương mại trong ủy ban cố vấn mà ông Trump lập ra khi mới vào Bạch cung, do đã chống đối ông Trump về vấn đề di trú đã bị ông Trump thẳng thường giải tán. Sau chót thì ở Mỹ, trong sở làm rất ít khi mà các nhân viên bàn tán về chuyện chính trị với nhau. Chuyện trao đổi trong giờ nghỉ chỉ quanh quẩn vấn đề đời sống, ăn hưởng, mua sắm, thể thao vân vân. Có thể rằng là vì chính trị ít người để ý, nhưng có lẽ đúng hơn là người Mỹ không muốn ảnh hưởng đến quan điểm chính trị của người khác và coi đó là một vấn đề rất riêng tư, nhậy cảm. Các anh chị thì nghĩ sao?
8/NK. Bàn về chuyện này thì có nhiều cách nhìn lắm. Cách nhìn văn hóa như Minh Phương và TV là một. Nhưng mà cũng còn cách nhìn chính trị nữa, là cái quyền tự do phát biểu tuyệt đối trong hiến pháp Mỹ, đã từng được nhắc đi nhắc lại ở Tây phương. Như trong vụ tấn công hồi tháng giêng năm 2015 vào tuần báo trào phúng Charlie Hebdo ở Paris giết ban biên tập vì đã liên tục phỉ báng chế nhạo giáo chủ Hồi giáo. Trong vụ này thì khẩu hiệu Je suis Charlie ủng hộ tờ báo đã được nêu ra và nhiều người nhắc lại, và cũng đã tạo nhiều bàn tán. Với những người này, nghĩa là nếu đứng trên lập trường tự do phát biểu tuyệt đối, thì đuổi cô Briskman là sai.
9/TXN. Nhưng mà nói ngang một chút thì sẽ cãi rằng anh có quyền tự do phát biểu thì tôi có quyền bảo vệ nồi cơm của tôi. Nghĩa là cô Juli tự do phát biểu, còn Akima LLC tự do bảo vệ nồi cơm, nghĩa là business. Và như thế thì bên nào cũng phải cả. Phân xử thì chỉ có cách vác chiếu ra tòa, nuôi béo mấy anh luật sư, và giúp mấy anh sống bằng nghề truyền thông giải trí hết bí đề tài. Nhân tiện thì cũng xin kể lại ở đây một tin hay hay có ít nhiều liên hệ đến chuyện này mới xẩy ra. Là ở quận Fort Bend tiểu bang Texas, có quận trưởng cảnh sát Troy Nehls là một người theo đảng Cộng hòa.Ông này đang tính ứng cử dân biểu. Đã đưa lên trang facebook của mình hình một chiếc xe pickup viết lời sỉ mạ ông Trump trên kính đàng sau. Và xin những ai biết xe này của ai thì thông báo cho biết để ông này sẽ truy tố người lái xe về tội làm xáo trộn trật tự công cộng. Người quận trưởng cảnh sát này đã phải đưa lên mạng lời kêu gọi giúp tìm chủ xe vì hình chụp không thấy được số chiếc xe. Lời kêu gọi này đã bị nhiều phản ứng chi trích trên mạng giang hồ. Để chấm dứt chuyện người phụ nữ dơ ngón tay cái này thì chỉ có cách nói rằng hết giờ rồi, và kết luận rằng người Mỹ không sợ trời đất, không sợ thần thánh, chỉ sợ người supervisor. Nghĩa là chỉ sợ cái nồi cơm bị bể. Bây giờ xin đi sang đề tài khác nhe. Có ai thấy có chuyện gì đáng đề cập không?
10/MP. Chuyến đi Á châu 12 ngày thăm 5 nước, Nam Hàn, Nhật, Tầu, Việt Nam, Phi luật Tân và dự hội nghị APEC và Asean, của tổng thống Trump có thể kể là một tin thời sự đáng đề cập. Sơ sơ thì MP thấy có điều hay hay nhỏ là tin tức cho biết bà Melania vợ ông Trump sau khi đến Tầu thì đã ở lại đi chơi tiếp, thay vì sang Việt nam. Các vị có ý kiến gì về quyết định này không? Thứ hai là tổng thống Trump đã không ở lại dự phiên họp khoáng đại của hội nghị Asean như dự tính mà chỉ ăn cơm trưa và đọc diễn văn xong là bỏ về. Tại sao lại như vậy? Theo tin đài truyền hình ABC thì sự bỏ về này là “đột ngột”. Bản tin này cho biết rằng là vì giờ giấc chương trình bị chậm trễ. Và ông Trump khi loan quyết định ra về với đoàn phóng viên tháp tùng theo ông thì đã nói rằng là vì ông thương các phóng viên đi dài ngày mệt mỏi. Ông đã lên máy bay rời Phillipines lúc 3:20 chiều để về tới Mỹ khuya ngày thứ ba. Ông cũng kết luận rằng chuyến đi 12 ngày của ông đã đạt được tiến bộ trong các vấn đề an ninh và thương mại. Ông đã có nhận định tích cực về 5 nước ông tới thăm và khen ngợi các chủ nhà. Đặc biệt là đối với Tầu, là nơi ông được tiếp đón một cách trọng thị và sang trọng làm ông vừa choáng ngợp vừa cảm phục. Một cách tổng quát về chuyến đi, ông đã nói rằng “Thật là 12 ngày không thể tưởng tượng nổi. Tôi vô cùng thích thú. Tôi đã làm bạn được với nhiều người ở cấp cao nhất”. Nhận định của ông Trump là như thế, nhưng thành công thất bại của chuyến đi ra sao thì xin mời quý vị góp ý.
11/TV. Qua những hình ảnh trên truyền hình và truyền thông thì vợ ông Trump, bà Melania từ đầu có vẻ vẫn có những thái độ khá độc lập đối với ông Trump và không theo nghi lễ lắm cho lắm. Thí dụ khi ông Trump mới nhận chức thì bà đã tỏ ý không muốn về ở Bạch cung mà tính ở lại Trump Tower ở New York city. Hay là như người ta đã để ý rằng khi đến Saudi Arabia, ông Trump dơ tay nắm tay bà để cùng bước váo thảm đỏ thì bà đã không nắm tay ông Trump. Thành ra bà Melania có lẽ đã ở lại Trung quốc vì ý thích riêng. Tuy nhiên cũng chưa biết chừng là có một số chuyện điều đình làm ăn riêng, mà chúng ta không biết. Còn chuyện ông Trump bỏ về đột ngột tại hội nghị Asean thì có lẽ cũng không khó hiểu bởi vì ông Trump vốn là người bặm trợn bất kể người khác, chẳng hạn như ông Trump thấy vai trò của Mỹ không quan trọng bằng Tầu cho nên bỏ về sớm. Ngoài ra thì cũng có thể rằng bởi vì cho tới lúc đó thì những điều ông Trump muốn nói và cần nói trong chuyến công du đã nói hết rồi, thí dụ như về vấn đề giao thương mà ông Trump đặc biệt quan tâm để có sự cân bằng mậu dịch cần phải điều đình xem xét lại. Còn nội dung lý thuyết của Asean thì không cần nghe, ngồi chỉ buồn ngủ.
12/NK. MP hỏi chuyến công du Á Châu của ông Trump thành công thất bại ra sao thì đúng là phải xem xét mọi dữ kiện chứ không thể nghe theo đánh giá của ông Trump được. Bởi vì sau gần một năm ông Trump ngồi ở phòng bầu dục Bạch cung, thì chắc các thính giả cũng như các bạn đều đã thấy rằng không thể tin hoàn toàn vào lời ông Trump, mà phải trừ đi khá nhiều, bởi vi ông có tính nói bất kể người nghe và có thể đảo ngược lời đã nói không ngần ngại. Tuy vậy nhưng khách quan mà nói, trong chuyến đi Á châu thì sự đón tiếp giành cho cá nhân ông Trump nói chung có hơn là đối với ông Obama, nhất là ở Tầu. Chúng ta nhớ rằng khi ông Obama đến dự hội nghị G20 tháng 9 năm 2016 thì đã ở vị thế thua sút so với Putin, qua các hình ảnh. Biểu hiện đầu tiên là khi máy bay Air Force One hạ cánh ở đến Hàng Châu dự hội nghị thì đã không có cầu thang đúng cỡ cho ông xuống nên ông đã phải đi cửa hậu máy bay, không có thảm đỏ, và đoàn phóng viên Mỹ đi theo thì bị ngăn ở cách xa mấy trăm feet không được lại gần thu hình như thường lệ. Chúng ta cũng nhớ rằng ông Obama bị tổng thống Phi Luật Tân gọi là “thằng chó đẻ” trong khi ông Trump thì được Duterte tiếp đãi rất cởi mở và còn lên hát tặng nữa. Cho nên ông Trump không thích thú không được. Dầu sao thì đó chỉ là hình thức bề ngoài. Nó không nhất thiết phản ảnh chính xác kết quả bên trong. Bởi vì nói chung thì chuyến đi của ông Trump không đạt được gì đáng kể. Ngay đài VOA cũng chỉ nói là ông không phạm những lỗi lầm đáng tiếc. Lấy một chuyện ồn ào như chuyện Bắc Hàn thử bom nguyên tử và hỏa tiễn tầm xa, mà ông Trump đã quyết liệt chống đối từ đầu và khẳng định rằng đã hết thời để điều đình và thế giới sẽ chứng kiến phản ứng của Mỹ “cuồng nộ và lửa đạn” như chưa từng thấy. Thì trong chuyến này chẳng có thêm gì ngoài lời ông kêu gọi sự ủng hộ của Nga và Trung Cộng giúp gia tăng áp lực lên Bắc Hàn. Và lại còn đấu dịu mời Kim Chính Ân điều đình nữa. Hay là đối với Tầu thì khi đến Nhật ông còn chê bai rằng quan hệ giao thương giữa Mỹ và Tầu là không quân bình, và Mỹ thiệt, cần phải điều đình lại. Nhưng khi đến Tầu thì ông Trump chỉ có những lời ca tụng Tầu và mối tương quan tốt đẹp Mỹ Trung Quốc, mà không nói gì đến điều đình trả giá.
Tại Việt Nam thì cũng chẳng có gì đặc biệt trong diễn văn của ông Trump. Về nội dung nếu có gì đáng nói thì chỉ là cái chi tiết ông nhắc đến Hai Bà Trưng đã làm cho một số người Việt thích ăn bánh tưởng tượng, tự vẽ ra cái viễn cảnh ông Trump sẽ giúp đỡ VN để đánh Tầu mà rần rần sung sướng! Về chuyện ông Trump bỏ về sớm không dự đại hội khoáng đại thượng đỉnh Asean thì chị TV dự đoán đưa ra các lý do quả là cũng có lý. Nhưng liệu có thể có lý do nào khác hay không? Thí dụ như vì chuyện nội bộ đảng Cộng hòa, ứng cử viên thượng nghị sĩ tiểu bang Alabama là ông Roy Moore trong kỳ bầu đặc biệt sắp tới tháng 12 bị chống đối dữ dội vì những tố cáo sách nhiễu tình dục.
13/TXN. Kể từ khi ông Trump tranh cử tổng thống năm 2016 với bà Hillary Clinton thì sách nhiễu tinh dục đã là một vấn đề lớn trong giới chính trị Mỹ. Bắt đầu là với chuyện ông Trump bị tố cáo có những hành động nham nhở bốc hốt, bởi hai nạn nhân trên máy bay cách đây vài chục năm, được đưa lên báo New York Times. Những chuyện tình dục này không những chỉ được đề cập trên truyền thông/giải trí giòng chính mà còn được mô tả chi tiết với những ngôn từ gay cấn, y chang như là trên các báo lá cải bày bản trong các siêu thị. Chuyện ông cựu chánh án tối cao pháp viện Alabama Roy Moore đã được mô tả chi tiết đầy đủ trên các loại truyền thông giòng chính/giải trí. Như là cách đây mấy chục năm ở tuổi 30 lúc đang làm biện lý chưởng (attorney general) ở Alabama ông sàm sỡ bốc hốt một thiếu nữ 14 tuổi như thế nào. Diễn tiến tính hiếp một thiếu nữ 16 tuổi như thế nào khi ông cho cô này lên xe để ông chở về nhà. Vấn đề ở chỗ là ông Moore được ông Trump và Steven Bannon, là cựu cố vấn chiến lược Bạch cung ủng hộ. Và chúng ta cũng nhớ rằng Bannon là người bị giới truyền thông/giải trí cho là kỳ thị, theo chủ nghĩa siêu da trắng, chống Do Thái, thuộc thành phần gọi là “hữu khuynh khác (alt-Right)” và đã đóng góp cho sự thắng cử của ông Trump. Còn thượng nghị sĩ McConnell lãnh tụ khối đa số Cộng hòa thượng viện cùng nhiều thượng nghị sĩ thuộc đảng cộng hòa cơ chế khác thì chống ông Moore quyết liệt. Ông Trump cho tới nay chưa lấy thái độ rõ ràng. Cho nên nếu mà NK có nghĩ rằng ông đi về sớm vì chuyện này thì cũng không phải là không có lý. Vì rằng thắng thua của ông Moore sẽ ảnh hưởng đến chiến lược tương lai tranh cử kỳ hai của ông Trump. Nói khác đi thì nó là cái thước đo khả năng của Bannon vận dụng quần chúng bảo thủ chống Cộng hòa cơ chế và ủng hộ quan điểm alt Right. Cũng như nó đo lường mức độ ủng hộ của quần chúng bảo thủ theo ông ra sao trước những đánh phá ông liên tục từ khi làm tổng thống. Và cũng cho người ta thấy là cái gan của ông Trump có đủ to để đánh lá bài ủng hộ ông Moore hay không và chống lại cơ chế đảng Cộng hòa hay không.
14/MP. MP thấy theo dõi tin tức các vụ này mệt quá, không biết đâu mà mò. Cho nên MP không tìm hiểu. Mà nếu có bắt gặp nghe qua trên các chương trình truyền hình buổi tối hay truyền thanh khi lái xe thì cũng thì MP cũng chỉ nghe qua rồi bỏ.
15/TV nghĩ rằng truyền thông tiếp tục khai thác những vụ tình dục này, không chỉ trong chính trị mà trong ngay cả truyền thông và phim ảnh, chỉ là vì nhu cầu cạnh tranh. Một hãng nói mà hãng kia không nói thì mất khách. Cho nên mấy từ truyền thông giải trí mà bác sĩ N dùng, TV thấy là có phần nào có lý.
16/TXN Đến đây thì chương trình bcts hôm nay phải tạm ngưng. Xin kính chào tạm biệt quý vị thính giả. Xin chào và cám ơn các ban NK, MP, TV và xin hẹn tái ngộ tất cả quý vị và các bạn trong một kỳ tới.
17/TV. TV kính chào BS N, anh NK, thân chào Minh Phương, và thân ái kính chào quý vị thính giả cùng các bạn toàn cầu. Xin hẹn gặp lại tất cả trong một chương trình kế tiếp.15/ MP. MP xin kính chào tạm biệt quý vị thính giả. MP xin kính chào bác sĩ N, chi Tuệ Vân và anh Nguyên Kim và hy vọng có dịp gặp lại tất cả các quý vị trong một kỳ tới ạ.
18/ MP. MP xin kính chào tạm biệt quý vị thính giả. MP xin kính chào bác sĩ N, chi Tuệ Vân và anh Nguyên Kim và hy vọng có dịp gặp lại tất cả các quý vị trong một kỳ tới ạ.
19/NK. NK xin kính gửi lời chào tạm biệt tới quý vị thính giả đang theo dõi chương trình BCTS hằng tuần với BS TXN, TV, MP và NK. Xin kính chào tạm biệt Bs N và thân mến chào tạm biệt chị TV và MP. Xin được hẹn gặp lại quý vị và các anh chị trong một chương trình kế tiếp.