Một chuyện tưởng không thể xẩy ra đã xẩy ra trong điạ bàn chính trị Bắc Mỹ. Là tổng thống Mexico Enrique Pena Nieto đã tiếp Donald Trump ứng cử viên đại diện đảng Cộng hoà tranh cử tổng thống ngày 31 tháng 8/2016. Mexico là một nước lớn ngay biên giới phiá Nam của Hoa kỳ. Lớn nhưng mà nghèo, chậm tiến, hay là nói một cách “phải đạo chính trị”, là nước “đang phát triển” dầu rằng Mexico không ở trong tình trạng chiến tranh trong suốt thế kỷ 20, và là nước có liên hệ đồng minh chặt chẽ răng môi, “núi liền núi sông liền sông”, với đại cường Hoa kỳ. Vì ở trong tình trạng chậm tiến và kinh tế ì ạch, đa số dân Mexico là nghèo đói do đó đã di cư hợp pháp và bất hợp pháp sang nước Hoa kỳ liên tục. Tình trạng nầy đã giúp cho Hoa kỳ có những công nhân rẻ tiền, làm việc trong những nông trại, và làm nghể dọn dẹp nhà cửa hay các nghề nặng nhọc hạ thể, thấp lương, người bản xứ chê. Số người dân Mễ ở các tiểu bang Mỹ giáp giới Mexico đông đến nỗi nhiều tên đường cũng như quảng cáo tại những vùng này mang tiếng Mễ. Trong cái số đông đảo di dân dĩ nhiên là có những thành phần bất hảo quậy phá. Ngoài ra thì tình trạng kinh tế đi xuống của nền kinh tế Hoa kỳ những năm gần đây đã tạo một số nhiều dân Mỹ đổ tội cho các di dân nói chung, mà đặc biệt là dân Mễ nhập cư bất hợp pháp nói riêng. Donald Trump là người đã chú ý đến chuyện này, và dùng đó là yếu tố lôi cuốn cử tri. Trump trong diễn văn thông báo tranh cử làm ứng viên tổng thống đại diện đảng Cộng hoà đã nói rằng những di dân Mễ bất hợp pháp là “những kẻ tội phạm, những kẻ hiếp dâm” và kết tội chính phủ Mễ đã “cố tình gửi những thành phần có vấn đề vào đất Mỹ”.
Nguyên văn ông nói “Khi Mễ gửi người đi, họ không gửi những người xuất sắc nhất. Họ không gửi quý vị. Họ không gửi quý vị. Họ gửi những kẻ có nhiều vấn đề. Và chúng mang những vấn đề đó đến cho chúng ta. Chúng mang theo ma túy. Chúng mang theo tội ác. Chúng là những kẻ hiếp dâm. Và tôi nghĩ rằng có một số người tốt.” Trump đã chủ trương làm một bức tường ngăn cách ở biên giới hai nước và đòi Mễ phải chịu trách nhiệm bỏ tiềnra xây cất. Tổng thống Mexico dĩ nhiên đã mạnh mẽ bác bò luận cứ của Trump và kết tôi Trump là Hitler, nhà lãnh đạo độc tài của Đức đã mở ra thế chiến thứ hai. Tưởng cũng phải nhắc lại rằng tại những nước Tây phương theo văn minh Do thái Thiên chúa giáo, thì trong các chương trình giáo dục từ cấp tiểu học Hitler đã được dậy rằng là một tên đại ác, phạm tội ác chống nhân loại (vì đã bắt cho vào trại tập trung và giết chết 6 triệu dân Do Thái). Những luận cứ không tin tôi ác Hitler bị cho là sai trái và cấm chỉ. Giáo sư đại học mà có ý nghĩ này có thể mất chức, tuy các đại học theo nguyên tắc là nơi có hoàn toàn tự do suy nghĩ và tìm hiểu, thảo luận.
Cho nên, khi tổng thống Mễ Nieto mà gặp Trump thì đối với quần chúng bình thuờng, quả thực là chuyện khó tin, đã xẩy ra. Tại sao như vậy? Tại vì trong chính trị thì không nhất thiết có cái nhìn bình thường. Thực tế, trong cuộc họp báo chung hồi tháng 7/2016 tại Bạch cung với tổng thống Obama, ông Nieto đã nói “Với bà Hillary Clinton và ông Donald Trump, tôi bầy tỏ lòng kính trọng sâu xa nhất của tôi. Và ngay từ lúc này, tôi xin nói là tôi sẽ mở ra thảo luận thẳng thắn với bất cứ vị nào trúng cử tổng thống”
Nói khác đi, các chính phủ Mễ đều là những chính phủ phụ thuộc nặng nề vào Washington. Tổng thống Mexico mà nhận tiếp Trump là bởi vì rằng Trump có hy vọng sẽ trở thành tồng thống Hoa kỳ. Và do đó không thể làm lơ, coi nhẹ. Còn Trump mà đến gặp Nieto thì cũng chỉ vì nhu cầu tranh cử, muốn tỏ vẻ là người có khả năng điều đình và muốn điều đình, như ban tranh cử của Trump đã vẽ ra trong quảng cáo cho Trump.
Kết quả cuộc gặp gỡ này đã chẳng có gì, ngoài cái ý nghĩa chính là hai bên sẳn sàng nói chuyện với nhau. Thông báo của phiá Trump đã né tránh nói về kết quả cuộc họp. Còn ngưòi ta nhớ rằng Nieto đã nói trong cuộc phỏng vấn với đài CNN rằng “Chúng ta phải nhớ rằng an ninh của Hoa kỳ dính liền với an ninh các nước láng giềng. Và đó là điều mà chúng ta đã xây dựng. Và tôi xin nhắc lại rằng đó là điều chúng ta đã và đang làm với chính phủ Mỹ. Chúng ta đã có một mối quan hệ phối hợp, hợp tác, và cộng tác trong lãnh vực an ninh, mà nói cho rõ là có an ninh ở Mexico, có an ninh ở Mỹ…” Và: “ Không thể nào mà Mexico bỏ tiền ra trả cho một bức tường như vậy”.
Tuỳ theo cơ quan truyền thông có xu huớng thân Donald Trump hay thân Hillary Clinton mà người ta thấy chuyến đi của Trump sang Mexico ra sao.
Tóm tắt, thì chỉ là chẳng có gì mới lạ.
Lâm Phong (ngày 2 tháng 9/2016)